Yorumlayalım
HAÇLILARIN VE TÜRKLERİN MABETLERE YAKLAŞIMLARI
Doğu Roma’nın İmparatorluk Kilisesi olarak kullanılan Ayasofya, tarih boyunca isyanlar, savaşlar ve doğal afetler yüzünden sık sık tahrip olmuştur. Ayasofya en büyük yıkımlardan birini 1204’te IV. Haçlı Seferi’nde şehrin istila edilmesiyle yaşamıştır. Haçlılar tüm şehirle birlikte Ayasofya’yı da yağmalamıştır. İstanbul’da 1204 yılından 1261 yılına kadar süren Latin işgali müddetince Ayasofya, Roma Katolik Kilisesi’ne bağlı bir katedrale dönüştürülmüştür. Latin istilasından İstanbul’un fethine kadar geçen dönemde ise Ayasofya en karanlık çağını yaşamıştır. İki defa yıkılıp üçüncü kez inşa edilen, yüzyıllar boyunca savaşlar ve isyanlar nedeniyle tahrip edilen Ayasofya’nın bakımsızlık ve mimari hatalar yüzünden belirli kısımları çökmüştür.(…)
Osmanlılar fethin nişanesi olarak kabul ettikleri ve kıymet verdikleri Ayasofya Camii’ne Fatih Sultan Mehmet Han’dan itibaren büyük özen göstermiş, bakım-onarım faaliyetlerini sürekli hâle getirmiş ve camiyi eskisinden çok daha sağlam bir yapıya kavuşturmuştur. Bilhassa Mimar Sinan’ın Ayasofya’ya yaptığı eklemeler ve düzenlemeler, bu insanlık mirasının bugün hâlâ ayakta kalmasında çok büyük rol oynamıştır. Ayasofya Camii’ni kendi hayratı olarak vakfeden ve çok sayıda akar bağlayarak bakım-onarım maliyetlerini garanti altına alan Fatih Sultan Mehmet Han, caminin yanına bir de medrese inşa ettirerek eğitim faaliyetlerini başlatmıştır. Ayasofya’nın ilk minaresi de Fatih Sultan Mehmet Han Dönemi’nde ahşaptan inşa edilmiştir.
1. Haçlı Seferleri ile İstanbul’un Fethi’ni Ayasofya’ya verilen değer bakımından karşılaştırınız.
Cevap: Haçlı Seferleri sırasında Ayasofya, Latin işgalciler tarafından yağmalanmış ve kiliseden camiye dönüştürülmüştür. Bu dönemde Ayasofya’nın manevi değeri göz ardı edilmiş ve tahrip edilmiştir. İstanbul’un Fethi’nde ise Ayasofya, Osmanlılar için büyük bir sembol olarak kabul edilmiş, Fatih Sultan Mehmet tarafından özel bir önem verilerek camiye çevrilmiş ve bakım-onarımlarla korunmuştur.
2. Türklerdeki fetih anlayışının fethedilen bölgelere ne gibi kazanımlar sağladığını belirleyiniz.
Cevap: Türklerin fetih anlayışı, fethedilen bölgelerde öncelikle dini ve kültürel mirası koruma ve geliştirme amacı taşımıştır. Fethedilen yerlerde camiler, medreseler, kütüphaneler gibi dini ve eğitim kurumları inşa edilmiş, bu bölgelerdeki insanların eğitimi ve kültürel gelişimi teşvik edilmiştir. Ayrıca, fetih sonrası yerel halkın güvenliği ve refahı için çeşitli önlemler alınmış, böylece Osmanlı Devleti’nin yönetimi altındaki bölgelerde huzur ve istikrar sağlanmıştır.