4. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Soruları ve Cevapları
A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcüğü/sözcükleri yazınız.
1. Yağ asitlerinin NaOH ile tepkimesinden Sabun elde edilir.
2. Sabun ve deterjanlar Bazik özellik gösteren maddelerdir.
3. Polimerlerin yapı taşına Monomer denir.
4. Binaların yalıtımında kullanılan polimer Polistirendir.
5. Saçlara şekil vermek için kullanılan maddeye Jöle denir.
6. Deriye sürülerek kullanılan ilaçlara Merhem denir.
7. Gıda maddelerinin uygun koşullarda özelliklerini kaybetmeden muhafaza edilebileceği süreye Raf ömrü denir.
8. Hazır gıdaların bozulmasını önlemek ve raf ömrünü uzatmak için kullanılan katkı maddelerine Koruyucu denir.
9. Tereyağının yapısında Bütirik asit bulunur.
10. Yapısında pi bağı bulunmayan yağlara Doymuş yağ denir.
B) Aşağıda numaralar ile verilen ifadeleri, harf ile verilen ifadelerle eşleştiriniz.
| Eşleştirme | ||
| 11. Kireç kaymağı | a) Kevlar | 11- e |
| 12. Dişlerde çizik oluşumu | b) PVC | 12- c |
| 13. PET şişelerin yapısındaki polimer | c) Dental florozis | 13- g |
| 14. Ana bileşeni selüloz olan madde | ç) Kâğıt | 14- ç |
| 15. Doğrudan kana karışan ilaç türü | d) Hidrofob | 15- h |
| 16. Çelik yelek ve miğferlerin yapısını oluşturan polimer | e) Kalsiyum hipoklorit | 16- a |
| 17. Pencere profili ve boruların yapısını oluşturan polimer | f) Sodyum hipoklorit | 17- b |
| 18. Sabunlarda suyu seven kısım | g) Polietilen teraftalat | 18- ı |
| 19. Çamaşır suyunun etken maddesi | ğ) Tereyağı | 19- f |
| 20. Ana kaynağı süt olan organik yağ | h) İğne | 20- ğ |
| ı) Hidrofil | ||
| i) Hazır gıda |
C) Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını boş bırakılan alana yazınız.
21 ve 22. soruları aşağıdaki metinde yer alan bilgilere göre cevaplayınız.
Sağlığınızı korumak için kişisel temizliğinize dikkat etmelisiniz. Ellerinizi sadece suyla yıkadığınızda kirlerin bir kısmı uzaklaşsa da su molekülleri yağ ve benzeri kirleri çözemediğinden elleriniz tam anlamıyla temizlenmez. Bir maddenin diğerini çözebilmesi için benzer yapıda olması gerekir. Başka bir deyişle polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde çözünür. Hidrojen ve oksijen atomlarından oluşan polar su (H2O) molekülleri genellikle yağ ve benzeri maddelerden oluşan apolar kirleri çözemez. Bu nedenle ellerinizi temizlemek için sabuna ihtiyaç duyarsınız. Sabun molekülleri polar ve apolar olmak üzere iki kısımdan oluşur. Sabun molekülünde baş kısım polar, kuyruk kısmı ise apolardır. Ellerinizi yıkarken sabunun uzun hidrokarbon zincirlerinden oluşan apolar kısımları yine apolar olan kirlere tutunur hatta onları çevreler, polar kısımları ise su molekülleri ile etkileşir. Etrafı sarılan yağ tanecikleri birbirinden ayrılarak su içerisinde dağılır. Böylece yüzeyden ayrılan yağ molekülleri su ile birlikte kolayca akıp gider.
21. Sabun kirleri nasıl temizler? Açıklayınız.
Cevap: Sabun moleküllerinin polar kısmı su ile apolar kısmı ise kir ile etkileşir. Sabunun apolar kısmı kiri sararak yüzeyden söker ve su ile uzaklaştırılır.
22. Yağlı lekelerin sadece suyla temizlenememesinin sebebi nedir? Açıklayınız.
Cevap: Suyun polar olması ve yağların genellikle apolar olmasından dolayı su yağları çözemez.
23. Evde temizlik yapan Ayşe Hanım temizlik bittikten sonra üzerindeki kırmızı kazağında beyazımsı lekelerin olduğunu fark ediyor. Bunun sebebini 10. sınıf öğrencisi kızı Esra’ya sorduğunda Esra “Anne, kazağındaki beyaz lekeler kullandığın temizlik malzemesinin içeriğinde bulunan sodyum hipokloritten kaynaklanıyor. Sanırım kullandığın temizlik maddesini üstüne sıçratmışsın.” cevabını veriyor. Ayşe Hanım bunun üzerine “Kızım, ben sodyum hipokloritten anlamam, bana bunun bildiğimiz bir adı var mı, onu söyle, özellikleri nelerdir, onları anlat.” diyor.
Esra’nın, annesine vermesi gereken cevabı yazınız.
Cevap: Çamaşır suyu
24. Polimer, kâğıt, cam gibi maddelerin geri dönüşümünün ülke ekonomisine katkısı hakkında bilgi veriniz.
Cevap: Polimer, kâğıt ve cam geri dönüşümlü maddeler olduğundan tekrar kullanılabilir olması ham madde maliyetini azaltmaktadır.
25. Parfümün genel bileşimi ve insan sağlığı üzerindeki etkileri hakkında bilgi veriniz.
Cevap: Bitki ve hayvanlardan çeşitli yollarla elde edilir. Esans, uçucu yağlar, aromatik bileşikler ve çözücüler bulunur. Fazla kullanılması, vücuda uzun süre temas etmesi solunum yolu hastalıklarına neden olur.
26. Yanlış ve gereksiz ilaç kullanımının insan sağlığına etkilerini açıklayınız.
Cevap: Yanlış ve aşırı ilaç kullanımında yan etkilerin artması, hastalıkların uzaması, mikropların hastalıklara karşı direnç kazanması, tedaviye uyumun azalmasına neden olur.
27. Hazır gıda ambalajlarında yer alan son kullanma tarihlerinin önemini açıklayınız.
Cevap: Son kullanma tarihi geçmiş gıdalarda insan sağlığına zararlı mikroorganizmalar oluşur ve insan sağlığına zarar verir.
28. Atık yağların çevre üzerindeki olumsuz etkileri nelerdir?
Cevap: Canlı yaşamı için hayati önem arz eden temiz su kaynaklarının kirlenmesine neden olan atık yağlar, canlı hayatını tehdit eden sağlık sorunları ve toprağın verimsizleşmesi gibi olumsuzluklara yol açar.
29. Yapay tatlandırıcıların insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nelerdir?
Cevap: Yapay tatlandırıcılar doyma hissini ortadan kaldırdıkları için obeziteye neden olabilir. Bunun yanı sıra çocuklarda büyüme hormonunun baskılanması, diyabet, baş ağrısı, migren, uykusuzluk, çarpıntı, kalp rahatsızlıkları, sinirlilik gibi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.
30. Hazır gıda katkı maddelerinin kullanım amaçları hakkında bilgi veriniz.
Cevap: Gıdaların besin değerini artırmak, raf ömrünü uzatmak, görüntü ve tat olarak tercih edilmesini sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.
D) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.
31. Aşağıdaki resimleri gösteren kimya öğretmeni öğrencilerine bunların hangilerinin polimer olduğunu sormuştur. Söz hakkı isteyen Mehmet bu soruya doğru cevap vermiştir. Mehmet’in verdiği cevap aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ayakkabı B) Sabun C) Ayakkabı-sabun D) Sabun-orlon ip E) Ayakkabı-orlon ip
Cevap: E
32. 10. sınıf öğrencisi Zeynep kimya dersi için polimer maddeler hakkında bilgi veren bir pano hazırlamak istiyor. Zeynep aşağıda verilen maddelerden hangisinin görselini bu panoya koymamalıdır?
A) Plastik saklama kapları
B) Teflon tava
C) Alüminyum folyo
D) Buzdolabı poşetleri
E) Streç film
Cevap: C
33. Aşağıda bazı ilaç türleri verilmiştir.
I. Merhem
II. Iğne
III. Hap
Bu ilaç türlerinin vücuttaki etkilerini gösterme süreleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) I > II > III B) II > I > III C) I > III > II D) III > II > I E) III > I > II
Cevap: C
34. Gıdalarda mikroorganizmaların etkinliğini azaltarak gıdaların bozulmasını önleyen ve raf ömürlerini uzatan maddeler aşağıdakilerden hangisidir?
A) Katı yağlar B) Koruyucular C) Emülsiyonlaştırıcılar
D) Renklendiriciler E) Tatlandırıcılar
Cevap: B
35. Aşağıdakilerden hangisi gıda katkı maddelerinin kullanım amaçlarından biri değildir?
A) Gıdaların raf ömürlerini uzatmak
B) Gıdaların kıvamını düzenlemek
C) Gıdaların rengini düzenlemek
D) Mikroorganizmaların üremesini sağlamak
E) Gıdaların erken bozulmasını önlemek
Cevap: D
36. Hazır gıdalar alınırken bazı hususlara dikkat etmek gerekir.
I. Üretim ve tüketim tarihlerini kontrol etmek
II. Ambalajının sağlam olup olmadığını kontrol etmek
III. Saklama koşullarının uygunluğuna dikkat etmek
Bilinçli bir tüketici hazır gıdaları satın alırken yukarıdakilerden hangilerine dikkat etmelidir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E
37. Sabun ve deterjanlarla ilgili,
I. Sert sularda temizleme etkisi yüksektir.
II. Hidrofil kısım içerir.
III. Yüzey aktif madde içerir.
yargılarından hangileri ortaktır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III ) I, II ve III
Cevap: D
38. Aşağıdaki kavram haritasında sabunla ilgili bilgiler verilmiştir. Yukarıdaki bilgilerden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A
39. 2NaOH + Cl2 X + NaCl + H2O
Yukarıda verilen tepkimede X ile gösterilen maddeyle ilgili,
I. Sodyum hipoklorit olarak adlandırılır.
II. Yaygın kullanılan bir temizlik malzemesidir.
III. Bazlarla nötrleşme tepkimesi verir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C
40. Marketlerde ve bakkallarda börek, çiğ köfte, tatlı gibi birçok gıda, tüketime hazır olarak satışa sunulmaktadır. Bu ürünleri alırken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Aşağıdakilerden hangisi dikkat edilmesi gereken bu hususlardan biri değildir?
A) Içeriğindeki katkı maddeleri mümkün olduğunca az olmalıdır.
B) Üretim tarihi eski olmalıdır.
C) Içerdikleri maddeler sağlığa zararlı olmamalıdır.
D) Yapımında kullanılan malzemeler kaliteli olmalıdır.
E) Son tüketim tarihi geçmemelidir.
Cevap: B