Metni Anlama ve Çözümleme
1. Kutadgu Bilig’de anlatılanların bugün için de yol gösterici olma niteliğini koruması eserin hangi özelliğini göstermektedir? Açıklayınız.
Cevap: Onun edebi bir eser niteliği taşımasının yanında aslında öğretici yani didaktik bir eser olduğunu da gösterir. Bu da gelecek nesiller için ders verici ve değerli bir kaynak olmasını sağlar.
2. Metni dil ve anlatım özellikleri açısından inceleyiniz.
Cevap: Metnin yazıldığı dönemin Türkçe özelliklerini taşır. O dönemdeki dili bugün çok fazla anlayamayız. O dönemde İslamiyet’e geçmenin de etkisiyle metnin dilinde Arapça ve Farsça kelimelerin fazla olduğunu söyleyebiliriz.
3. Kutadgu Bilig’deki bazı sözcükler, bugün yazı dilimizde kullanılmamakla birlikte ağızlarda yaşamaktadır. Bu durumun nedeni ne olabilir? Tartışınız.
Cevap: Çünkü bu eserde yer alan kimi sözcükler halkın kullandığı dilin özelliklerini taşır. Bundan dolayı da halk var oldukça da nesilden nesle aktarım yoluyla bu kullanımlar günümüze kadar gelebilmektedir.
4. Şiirde ahengi sağlayan ögeleri belirleyerek bunların şiire katkısını değerlendiriniz.
Cevap: Şiirde ahengi sağlayan unsurların başında redif kafiye ve dize içlerindeki ses ve kelime tekrarlarını saymak mümkündür. Örneğin öz sözcüğü redif olarak kullanılırken genelde iki sesin benzerliğinden oluşan tam kafiyenin sıklıkla kullanıldığını görürüz.
5. Metin konu bakımından hangi şiir türünü örneklemektedir? Açıklayınız.
Cevap: Metin tür bakımından öğüt verdiğinden dolayı didaktik yani öğretici metin özelliği taşır.
6. Aşağıdaki tabloda Kutadgu Bilig’deki kişilerle bu kişilerin temsil ettikleri kavramları eşleştiriniz.
Cevap: Şu şekilde eşleştirme yapabiliriz:
Küntogdı hükümdardır ve hukuku/adaleti temsil eder
Aytoldı vezirdir ve saadeti/devleti temsil eder
Ögdülmiş de vezirdir ve aklı temsil eder
Odgurmış ise akibeti/kanaati temsil eder