10. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 232 Cevabı
1. “Kostüm, ışık, dekor, makyaj…” gibi unsurların tiyatro eserinin başarı ile sahnelenmesindeki önemi ile ilgili neler düşünüyorsunuz?
Bunlar modern tiyatronun olmazsa olmazlarıdır. Canlandırma ve hissettirme için en önemli unsurlardır. İletinin en iyi ve etkili şekilde izleyicilere ulaştırılması için çok önemlidir.
2. Bir tiyatro oyunu mu yoksa sinema mı sizi daha çok etkiler? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
Tiyatro daha çok etkiler. Çünkü orada insanları/ oyuncuları daha yakından ve canlı görmek performanslarını daha doğal şekilde izlemek çok etkileyicidir.
10. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 235 Cevabı
1. • Ağladığını gördükçe öyle yüreğim kalkıyor ki, merhametimden yengeliğini kendim edeceğim geliyor.
• Hemen hoş hâl ile geçinmenizi can ü gönülden dua ederim.
Yukarıdaki cümleler okuduğunuz metinden alınmıştır. Bu cümlelerde altı çizili kelime gruplarının anlamlarını cümlenin bağlamından, hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
- yüreğim kalkıyor: Heyecanlanmak.
- can u gönülden: kalp ve gönül anlamında içten gelmek.
2. Müştak Bey’in yerinde siz olsaydınız onun yaşadığı böyle bir olay karşısında nasıl davranırdınız?
Ben daha sert tepki verirdim. Çünkü kandırılmak kötü bir şey. Kesinlikle büyük kızla evlenmezdim. Bir de en başından beri görücü usulü ile evlenmek yanlış olduğu için bu işe hiç girmezdim.
3. Okuduğunuz metinde geçen diğer kişilerin özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
MÜŞTAK BEY: Güvey ve Kumru Hanımın aşığı. Müştak Bey aşka susamış, aşkla körü körüne hareket eden, sevincin ümitsizliğinde en son derecesine çıkan biridir. Müştak Bey alafranga tutum ve davranışı, kılık ve kıyafetiyle mahallelinin hoşuna gitmeyen, fakir fakat oldukça kafalı bir insandır.
KUMRU HANIM: Müştak Beyin sevgilisi ve Sakine Hanımın kız kardeşidir. Kumru hanım çok genç ve güzel bir hanımefendidir. O da Müştak Beye aşıktır.
SAKİNE HANIM: Kumru Hanımın büyük kız kardeşidir. Sakine Hanım; Kumru Hanıma göre oldukça yaşlı, çirkin, kart, kambur ve evde kalmış bir bayandır. Sakine Hanım eserde Müştak Beyin nikahlısıdır.
YARDIMCI KİŞİLER:
HİKMET EFENDİ: Müştak Beyin en iyi dostlarından biridir. Çok pratik zekalı bir kişiliğe sahiptir. Hikmet Efendi; aklı başında, ağırbaşlı ve Müştak Beyi o zor durumdan kurtaran kişidir.
ZİBA DUDU: Evlenmeye aracılık yapan kılavuz kişidir. Müştak Beyin başına bu derdi açanlardan biridir. Ziba Dudu; çok geveze, laf taşıyan ve ortalığı karıştırmayı seven bir kişiliktir.
HABBE KADIN: Müştak Beyin yengesidir. Müştak Beyin başına gelenleri duyunca feryadı basıp ortalığı karıştırıyor. Çok aceleci ve panik bir kişiliğe sahiptir.
EBULLAKLAKATÜL’ENFİ: Sakine Hanımın nikahını kıyan imamdır. O da Sakine Hanımı Müştak Bey’e yamamaya çalışanlardan biridir. Çok düzenbaz, aşağılık ve dini başka şeylere alet eden bir tiptir. Aynı zamanda oldukça geveze, gürültücü, iri ve uzun burunlu çirkin biridir.
4. Metinde anlatılanlardan hareketle temayı belirleyiniz.
Tema: görücü usulü ile evlenmenin yanlışlığı ve ortaya çıkaracağı olumsuz sonuçlardır.
10. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 236 Cevabı
5. Hikâyedeki olayları gerçekleşme sırasına göre belirleyerek aşağıdaki şemalara yazınız.
- Müştak Bey’in kendisine gösterilen kız yerine ablasının verilmek istenmesini anlaması.
- Konuyu çözmesi için Ebulaklakaya gidilmesi
- Ebulaklakanın Müştak Bey’e durumu kabullenmesini söylemesi
- Hikmet Efendi’nin olayı çözmesi ve sorunu ortadan kaldırarak Müştak Efendi’yi uyarması.
6. “Mekân ve dekor geleneksel Türk tiyatrosunda standart bir özellik göstermesine karşılık modern tiyatroda aynı eserin farklı temsillerinde, metinle ilişkili veya metinden bağımsız olarak farklı mekân ve dekor uygulamaları vardır.” Bu bilgiden hareketle okuduğunuz metinde dekorun nasıl düzenlenmesi gerektiğini söyleyiniz.
Dekor geleneksel ile modern tiyatro arası bir eser olduğu için istenirse geleneksel tarzda tek bir sahne şeklinde istenirse de birden fazla sahne şeklinde de düzenlenebilir.
7. Metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Metnin dönemine göre sadedir. İfadeler açık ve nettir. Çünkü diyalog tarzında bir anlatım benimsenmiştir. Bundan dolayı da halkın anlayacağı bir dil tercih edilmiştir. Anlatım özelliklerine gelince, şair o zamanın en önemli sorunlarından biri olan görücü usulüyle evlenmeyi en anlaşılır şekilde anlatmıştır. Ayrıca eserin anlatımı oldukça akıcıdır.
8. Okuduğunuz metinde güldürü ögeleri nelerle sağlanmıştır? Metinden örnekler vererek açıklayınız.
Yanlış anlamalara dayalı bir anlatımın tercih edilmesi ve çoğu zaman kullanılan kılık değiştirme kadın kılığına girme gibi güldürü öğelerinin kullanıldığını söyleyebiliriz.
9. Okuduğunuz metinde geleneksel Türk tiyatrosuna benzeyen yönleri gösteriniz.
- Güldürü öğeleri
- Geleneksel yapıya sahip olması
- İsimlerden hareketle karakterlerin verilmesi mesela müştak kelimesi kavuşmaya hasret kalan anlamındadır.
10. Dönemin sosyal ve kültürel yaşantısı okuduğunuz metne nasıl yansımıştır?
Eserden çıkarılabilecek ana fikir; görücü usulüyle evlenmenin ne kadar tehlikeli ve yanlış olduğudur. O dönemlerde geçerli olan bazı geleneklerin ve batıl inançların nasıl olumsuz sonuçları doğurduğunu öğrenmiş oluruz.
10. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 237 Cevabı
Aşağıda verilen metin parçalarını Şair Evlenmesi tiyatrosundan okuduğunuz bölümler ile dil ve anlatım özellikleri yönünden karşılaştırınız.
I. metinde kahramanlık ön planda olduğu için daha destansı bir söyleyiş daha şiirsel bir hava vardır. II. Metin ile Şair Evlenmesi ise sosyal bir konuyu işlediği için daha basit anlatım ve sade bir dil tercih edilmiştir.
10. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 241 Cevabı
Fransız ve dünya edebiyatının önde gelen sanatçılarından biri olan Moliere’in Cimri adlı tiyatro eserini okudunuz. Okuduğunuz bu tiyatroyu daha önce incelediğiniz Orta Oyunu ile tema ve kahramanların özellikleri açısından; Şair Evlenmesi ile de dil ve anlatım özellikleri açısından karşılaştırınız. Karşılaştırma sonuçlarınızı aşağıdaki şemaya yazınız.
Cimri Ve Orta Oyunu Tema Ve Kahramanların Özellikleri
Benzerlikler: İkisi de göstermeye bağlı bir metindir. İkisinde de halktan kahramanlar vardır. İkisinde de sosyal bir durum anlatılır. İkisinde de diyaloga dayalı bir anlatım vardır.
Farklılıklar: Birisi geleneksel tiyatro örneği iken Cimri ise Modern tiyatro örneğidir. Biri Fransız edebiyatının etkilerini taşırken diğeri geleneksel Türk tiyatrosunun özelliklerini taşır. Cimri de kahramanlar fazla iken Orta Oyunu’nda iki kahraman vardır.
Cimri Ve Şair Evlenmesi Dil Ve Anlatım Özellikleri
Benzerlikler: İkisinde de halktan kahramanlar vardır. İkisinde de sosyal bir durum anlatılır. İkisinde de diyaloga dayalı bir anlatım vardır.
Farklılıklar: İkisinde kullanılan benzetmeler ve atasözleri, deyimler cümle yapıları farklıdır.