10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 1. Ünite Giriş Sayfa 25, 26, 27, 28 Türk Yazı Dilinin Tarihi Gelişmesi Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
DERSE HAZIRLIK
1. “Dilimiz, kimliğimizdir.” ifadesinden ne anlıyorsunuz? Siz bu düşünceye katılıyor musunuz? Düşüncelerinizi sınıfta paylaşınız.
Dilimiz, kimliğimizdir sözü, haklı ve doğru bir sözdür. Bir milletin kimliğinin oluşmasında, kullandığı dil çok etkili olmaktadır. Kullanılan dil ve kelimeler millet olma anlamına gelir.
2. Bir milletin tarih boyunca farklı alfabeler kullanmasında neler etkili olmuş olabilir?
Bir millet tarih boyunca varlığını sürdürebilmek için çeşitli faaliyetler gösterir. Milletler, varlıklarını sürdürebilmek için köklü devletler kurup kültürel olarak faaliyet de gösterebilirler.
Bir milletin tarih boyunca farklı alfabeler kullanmasında farklı kültür ve medeniyetlerle sürekli olarak etkileşimde olması söz konusudur.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 27 Cevabı
1. Metinde geçen “Türkiye Türkçesinin gelişmesi içinde Yeni Lisan hareketinden sonra en geniş çalışma, Dil İnkılabı’dır.” cümlesinde “inkılap” kelimesinin anlamını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Cümlede "inkılap" toplum düzenini ve yapısını daha iyi duruma getirmek için yapılan köklü değişiklik, iyileştirme, devrim, reform anlamında kullanılmıştır.
2. Metne göre Eski Türkçe hangi dönemlerde kullanılmıştır?
VIII. (8) yüzyıldan XIII. (13.) yüzyıla kadar Kök Türk, Uygur ve Karahanlı devirlerini içine alan dönemde...
3. Okuduğunuz metinde Orta Türkçe Dönemi hakkında edindiğiniz bilgileri kendi cümlelerinizle ifade ediniz.
Bu dönemde Türkler yeni yazı dillerini meydana getirmişlerdir. Bu devirde Türkçe, Kuzey-doğu Türkçesi ve Batı Türkçesi adı ile ikiye ayrılmıştır.
4. Metne göre Osmanlı Türkçesi neden yabancı dillerin etkisi altında kalmıştır?
Osmanlı Devleti Hazar’dan Orta Avrupa ‘ya, Kırım’dan Afrika’ya kadar geniş bir sahaya yayıldığı için
5. Metinden yola çıkarak Türkçenin tarihsel gelişim sürecinde çeşitli evreler geçirmesinin sebeplerini belirtiniz.
Türklerin geniş bir alana yayılmaları, farklı kültürlerle etkileşim, dil devrimi gibi sebepler sıralanabilir.
6. Okuduğunuz metinde sanatlı söyleyiş, mecaz, öznellik gibi anlatım özelliklerine neden yer verilmediğini söyleyiniz.
Metin öğretici metin türünde olduğu için...
7. Metnin tema ve konusunu belirleyiniz.
Tema: Türkçenin tarihi gelişimi
Konusu: Eski Türkçenin etkili olduğu yüzyıllar, hangi devirleri içine aldığı; Orta Türkçenin Kuzey-doğu Türkçesi ve Batı Türkçesi olarak ikiye ayrıldığı, özellikle Türkiye Türkçesinin içinde bulunduğu Batı Türkçesinin gelişimi...
Yukarıdaki parça okuduğunuz metinden alınmıştır. Bu parçada geçen noktalama işaretlerinin parçadaki kullanım amaçlarını açıklayınız.