10. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 107 Cevabı
1. Sevdiğiniz birisi gurbete gidecek olsa ayrılırken duyduğunuz üzüntüyü nasıl ifade edersiniz?
Çok üzülürdüm. Çünkü hayatta ne olacağı belli olmaz. Belki bir daha onu göremeyeceğim için korkarım. Ona bir şey olursa diye endişelenirim. Ondan ayrı kalmanın hüznünü yaşarım.
2. Şiirin ezgi ile söylenmesinin o şiire nasıl bir katkı sağlayacağını düşünüyorsunuz?
Yazarının yaşadığı duygusal yoğunluk ve hisleri var içinde. Bir de ezgiyle buluştu mu o zaman gör türkü neymiş. Şiirin ezgi ile söylenmesinin bize sağladığı katkıların yanı sıra birde ezginin şiire olan katkısı var. Bir kere köşede kalmış, zamanın değişimine yenik düşmüş, unutulmaya yüz tutmuş önemli şiirleri gün yüzüne çıkarıyor. Onlar ezgi ile karışınca öyle güzel türküler çıkıyor ki ortaya kapılıp gidiyoruz. Dinlemekten kendimizi alamıyoruz. Kimse zorlamıyor. Satılıp kar etme amacı gütmediğinden mi bilinmez ama anonim olarak da adlandırdığımız her güzel şiirin ezgiyle buluşmuş hali bizi gösteriyor.
10. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 109 Cevabı
1. Metnin ikinci dörtlüğünde geçen “karayı bağlamak” kelime grubuyla ne anlatılmaktadır?
Bir felâket dolayısıyla yas tutmak, siyah elbise giymek ya da siyah örtü bağlamak anlamında kullanılmıştır.
2. Metinde söz konusu edilen sevgilinin özellikleri nelerdir? Dizelerden örnekler vererek açıklayınız.
Ela gözlüdür. Zülüfleri vardır. Gözleri çok güzeldir öyle ki sanki kudret kalemi çekilmiş gibidir.
3. Okuduğunuz metinde söyleyici kimdir? Kime, niçin seslenmektedir?
Söyleyici şairi kendisidir. Sevgilisine hitaben yazmıştır bu şiiri.
4. Metnin temasını en iyi yansıttığını düşündüğünüz dizeleri sözlü olarak ifade ediniz.
Aşağıdaki dizeler bizlere şiirin yazılmasındaki amacı anlatır. Şairin sevdiğinden uzaklara giderken ona seslenmesini anlatır.
- Karac’oğlan der ki ölüp ölünce
Ben de güzel sevdim kendi halımca
Varıp gurbet ile vâsıl olunca
Dostlardan haberim al melil melil
5. Metinde açık ve örtük iletilere örnekler bulunuz.
- Açık ileti: Şairin uzaklara gidecek olması, Şiairn sevgilisinin özelliklerini sıralaması
- Örtük ileti: Araya hasretlik girdiğinde insanların yaşayacakları acı
6. Metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Metin arı duru bir Türkçe ile kaleme alınmıştır. Döneminin halk ağzıyla yazılmıştır. Halkın kolayca benimsediği bir anlatım vardır.
7. Okuduğunuz metinde dönemin sosyal ve kültürel yaşamına ait hangi unsurlar yer almaktadır?
Halk Edebiyatı’nda sıkça yinelenen bir izlek olan “aşık şair” ve “sevgili” ilişkisi aşk kavramına gönderme yapmaktadır. Burada o dönemlerde yaşayan aşıkların yaşadıkları aşkları ve ayrılıkları şiire yansımıştır.
8. Metinde ahengi sağlayan unsurlar nelerdir?
Kafiye, redif, asonans ve aliterasyonlarla ahenk sağlanmıştır.
1. Okuduğunuz metinden isim tamlamalarına örnek bulup sözlü olarak ifade ediniz.
- göz yaşı
- Ayrılık şerbeti
- Kudret kalemi
2. Aşağıdaki dörtlükte kesme işaretinin kullanım amacını açıklayınız.
Karac’oğlan der ki ölüp ölünce
Ben de güzel sevdim kendi halımca
Varıp gurbet ile vâsıl olunca
Dostlardan haberim al melil melil
Kafiyeye uydurmak için ünlü harf atılmış yerine kesme işareti getirilmiştir.