4. ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM
A. Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız.
1. Peygamberimizin insan onuruna verdiği değeri örneklerle açıklayınız.
Hz. Muhammed (s.a.v.), insanlara karşı yumuşak davranır, onları çok severdi. Herkese iyi¬lik yapar, sıkıntıya düşenlere el uzatırdı. Bu iyiliklerin bir kısmı davranış, bir kısmı söz ile olurdu. Sahabeler, “Hz. Muhammed bizlere her zaman çok değer verir ve severdi. Bizim her birimiz, ‘Allah’ın Resulü, en çok beni seviyor’ diye birbirimizle iddiada bulunurduk.” demişlerdir. Peygamberimiz, toplumda hasta olanları ziyaret eder, onların şifa bulması için Allah’a dua ederdi. Komşularına eziyet etmezdi.
2. Peygamber Efendimizin adalet ile ilgili ilke ve uygulamalarına örnek veriniz.
Rasûlullah (sav) bu konuda yapılan aracılığa sinirlendi ve Müslümanlara hitap ederek “Sizden öncekilerin (bazı rivayetlerde İsrailoğullarının) helak olması, fakirler hırsızlık yapınca had uygulayıp nüfuzlu ve zengin olanları cezadan muaf tutmalarındandır. Vallahi Muhammed’in kızı Fatıma da hırsızlık yapsa onun elini keserdim” buyurdu. Önceki milletlerin helakinin adaletsizliklere bağlanması daha sonra şu veciz ifadede tekrarlanacaktır.
“Ey iman edenler! Kendiniz, ana babanız ve en yakınlarınızın aleyhine de olsa, Allah için şahitlik yaparak adaleti titizlikle ayakta tutan kimseler olun. (Şahitlik ettikleriniz) zengin veya fakir de olsalar (adaletten ayrılmayın): çünkü Allah ikisine de daha yakındır. (Onları sizden çok kayırır.) Öyle ise adaleti yerine getirmede nefsinize uymayın. Eğer (şahitlik ederken gerçeği) çarptırırsanız veya (şahitlikten) çekinirseniz (bilin ki) şüphesiz Allah yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır.”[3] Bu ilahi emirler, Efendimiz tarafından Müslümanlara duyurulduğu gibi bizzat örnekliğiyle de müşahhaslaştırılmış ve ümmetin temel değerleri arasına dahil edilmeye çalışılmıştır.
İnsan önce kendi nefsine karşı adil davranmalıdır. Kaynaklarımızda geçen bir habere göre Hz. Peygamber, gündüzleri oruç tutup geceyi ibadetle ihyaya çalışan Abdullah b. Amr’a şöyle demiştir: “Abdullah! Duyduğuma göre gündüz oruç tutup gece ibadet ediyormuşsun. Böyle yapma! Bedeninin, gözlerinin ve hanımının senin üzerinde hakları vardır. Oruç tutabilirsin ama bazen de oruç tutma! Her aydan üç gün tutarsan hep oruç tutmuş gibi olursun”.[9] Aynı ifadeler Selman-ı Fârisî tarafından Ebu’d-Derdâ’ya söylenmiş ve Rasûlullah (sav) da bu sözleri onaylamıştır, zira “Her hak sahibine hakkı verilmelidir”.
3. İstişarenin Peygamberimizin hayatındaki yerini açıklayınız.
İstişare peygamberimizin hayatında önemli bir yere sahiptir. Bir karar almadan önce mutlaka yakın çevresine danışır istişare yapardı.
4. Peygamberimizin barışı tesis etmek için verdiği çabaları örneklerle açıklayınız.
Yerlilerle hicret edenleri kardeş yapmış, Fakirle zengini zekat ile malda ortak yapmış, Dinleri ayrı olan insanlar arasında sözleşmeler imzalatarak toplumsal huzuru sağlamış, Cami yaptırarak ibadet edenleri bir araya getirmiş ve kardeşliğin en zirvesini sağlatmıştır.
B. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz.
1. Peygamber Efendimizin (s.a.v.) “ilmin kapısı” olarak nitelediği sahabi kimdir?
A) Hz. Ebu Bekir B) Hz. Ömer C) Hz. Osman D ) Hz. Ali E) Hz. Hamza
Cevap: D
2. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
A) Adalet – Ölçüde ve dengede tutmak, hak sahibine hakkını vermek
B) Silm – Savaş, savaşmak
C) İstişare – Bir konuyu danışma, fikir sorma, başkalarının düşüncelerini alma
D) Ticaret – Para ve mal değişimi
E) İzzet-i nefs – İnsanın insanlık, şeref ve haysiyetini koruması
Cevap: B
3. Aşağıdakilerden hangisi Peygamber Efendimizin ticaretle ilgili olarak ortaya koyduğu kurallardan biri değildir?.
A) Faizi kaldırmıştır.
B) Müslümanların ekonomik bağımsızlığı için pazar kurdurmuştur.
C) Ticarette dürüstlüğü emretmiştir.
D) Malı stoklayıp piyasaya arzını geciktirmeyi yasaklamıştır.
E) Malı değerinden ucuza almak maksadıyla köylüyü, üreticiyi ve ihracatçıyı şehir dışında karşılayan tüccarlara müsaade etmiştir.
Cevap: E
4. Aşağıdaki yargılardan hangisi Peygamberimizin adalet anlayışıyla uyuşmaz?
A) Ferdin hakkı toplumun hakkı kadar önemlidir.
B) Güçlü olan haklıdır.
C) Hukuk önünde zengin fakir ayrımı yoktur.
D) Kâinattaki denge Allah’ın (c.c.) koyduğu adaletin göstergesidir.
E) Haklı olan güçlüdür.
Cevap: B
C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz.
1. Doğru sözlü, dürüst ve güvenilir tacir; nebiler, sıddıklar ve şehitlerle beraberdir.
2. Resul-i Ekrem, peygamber olmadan önce doğru sözlü, güvenilir insan anlamına gelen Muhammedü’l-Emin lakabı ile tanınırdı.
3. Peygamber Efendimizin “Onlar benim dünyada öpüp kokladığım iki reyhanımdır.” diyerek tarif ettiği iki sahabi Hasan ve Hüseyin’dir.
4. Peygamberimiz Medine’de yaşayan Müslümanlar, Yahudiler ve diğer din mensuplarının barış ve güven içinde yaşamaları için onlarla bir antlaşma yapmıştır. Bu antlaşma tarihte Medine Sözleşmesi olarak adlandırılmıştır.
D. Aşağıda verilen bilgilerden doğru olanların yanına “D”, yanlış olanların yanına ise “Y” yazınız.
1. (D) Peygamber Efendimiz karşılaştığı insanlara önce kendisi selam verir, onlarla tokalaşırdı. Muhatabı elini bırakmadıkça o da bırakmazdı.
2. (D) Peygamberimizin Medine’de yaptığı ilk işlerden birisi Evs ve Hazrec kabileleri arasında yıllar boyu devam eden kan davasını kaldırarak onları barıştırmak olmuştur.
3. (D) Sevgili Peygamberimiz insanlara saygı duyduğu gibi hayvanların yaşam haklarına da saygı duyulması gerektiğini vurgulamış ve onlara zarar verilmesini yasaklamıştır.
4. (Y) İstişare, kişinin kendi görüşünü baskı ve ısrarla muhataplarına kabul ettirmeye çalışmasıdır.
5. (D) İslamiyet tebliğ edildiği ilk günden itibaren doğruluk ve güvenle özdeşleşmiştir.