10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 74 Cevabı
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru kelimeyi/kelimeleri yazınız.
1. Mesnevilerde dil ağır, ölçü aruz beyit sayısı ise sınırsızdır.
2. Türk edebiyatının ilk hikâye örneği Ahmet Mithat Efendi’nin yazdığı Letaifi Rivayat adlı eserdir. Batılı anlamda ilk hikâye örneği ise Samipaşazâde Sezai’nin Küçük şeyler adlı eseridir.
3. Divan Edebiyatı Dönemi’nde roman ve hikâyenin yerini tutan uzun soluklu eserlere mesnevi denir.
4 Milli Edebiyat Dönemi’nde eser veren Ömer Seyfettin Yeni Lisan adlı makalesiyle sade bir Türkçeyi savunmuş, bunu da eserlerine yansıtmıştır.
Aşağıda numaralar ile verilen eser isimlerini harf ile verilen sanatçı isimleriyle eşleştirerek harfleri numaraların yanındaki yay ayraçların içine yazınız.
Eser Sanatçı
1. Beng ü Bâde (Fuzuli)
2. Yüksek Ökçeler (Ömer Seyfettin)
3. Küçük Şeyler (Samipaşazade Sezai)
4. Letâif-i Rivâyât (Ahmet Mithat Efendi)
5. Uzun Hikâye (Mustafa Kutlu)
Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını ilgili alana yazınız.
6. Aşağıdaki metinden hareketle âşıkların şiirlerinin kalıcı olmasının sebebini yazınız.
Halk edebiyatında yeni motif bulmak âşıklığın gereği sayılır. Bununla birlikte hüner gösterisine dayalı ustalıklara itibar etmeyen, söyleyiş güzelliğine önem veren âşıkların şiirleri kalıcı olmuştur. Halk edebiyatı geleneğinde motiflerdeki ortaklığa rağmen üslup farklılıkları, âşığın söyleyiş biçiminde ortaya çıkmaktadır.
Cevap: Aşıkların kendilerine has üsluplarıyla içlerinden geldiği gibi söyleyiş güzelliğine önem vermeleri ve onların özgünlükleri âşıkların şiirlerinin kalıcı olmasını sağlamaktadır. Yine günceli yakalamaları halkın duygularını dile getirmeleri de bunda etkilidir.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 75 Cevabı
7. I. Metin ve II. Metin parçalarını aşağıda verilen başlıklar doğrultusunda karşılaştırınız.
I. Metin
Tema: Dileklerin kabul edilmesi
Anlatım Biçimi: Masalsı anlatım
Anlatıcı: Üçüncü tekil şahıs anlatımı
Bakış Açısı: İlahi Bakış Açısı
Üslup: Masalsı bir dil ve benzetmeye dayalı hayal gücüne dayalı bir anlatım vardır.
II. Metin
Tema: Savaşın kalıcı hasarları, acı tarafı
Anlatım Biçimi: Öyküleyici anlatım
Anlatıcı: Birinci tekil şahıs
Bakış Açısı: Kahraman bakış açısı vardır
Üslup: Samimi içten yalın bir anlatım vardır.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 76 Cevabı
Aşağıdaki kutucuklarda “HİKÂYE” ünitesi ile ilgili 8-14. soruların cevapları bulunmaktadır. Buna göre kutucuklarda yer alan harfleri boş bırakılan yerlere yazarak soruları cevaplayınız. (Soruların birden fazla cevabı olabileceğini göz önünde bulundurunuz.)
8. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri hikâyenin yapı unsurlarındandır?
Cevap: Olay, Mekân, Zaman
9. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri nazım nesir karışık yazılan anonim ürünlerdir?
Cevap: Dede Korkut Hikâyeleri, Halk Hikâyeleri, Cenknâme
10. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri Şeyhi’nin Harnamesini de yazdığı divan edebiyatı nazım biçimlerindendir?
Cevap: Mesnevi
11. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri Tanzimat Dönemi Edebiya- tı’nın tanınmış hikâye yazarlarındandır?
Cevap: Ahmet Mithat Efendi
12. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri hikâyenin bölümlerindendir?
Cevap: Serim, Çözüm
13. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri sade ve anlaşılır bir dili savunan Milli Edebiyat’ın öncülerindendir?
Cevap: Cenknâme
14. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri Türk edebiyatının ilk hikâye örneğidir?
Cevap: Ahmet Mithat Efendi
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 77 Cevabı
15. Yukarıda okuduğunuz metnin türü hikâyedir. Metnin türünün hikâye olduğunu gösteren en az üç dayanak noktası bularak yazınız.
Cevap: Öyküleyici anlatım kullanılmıştır. Olay kişi yer ve zaman unsurları vardır. Olay hikayesinin özelliklerini taşımaktadır.
16. Okuduğunuz metni halk hikâyeleri ile tema ve anlatım açısından karşılaştırıp aşağıya yazınız.
Cevap: Tema olarak daha bireysel bir konu hakimdir. Halk hikayelerinde genellikle aşk konusu işlenmekteyken bu hikayede ise daha çok şehir insanlarının yaşadıkları daha bireysel duyguları işlenmektedir.
17. Okuduğunuz metindeki eskici siz olsaydınız, artık konuşup anlayabileceği birini bulamayacağı için ağlayan Hasan’ı teselli etmek için onunla nasıl bir diyalog kurardınız? Aşağıda boş bırakılan yere yazınız.
Gitme Hasan diyemeyeceğim. Çünkü insan bazen gitmek zorunda kalır. Sende gidiyorsun ve gitmek zorundasın.
Üzülme usta.
Üzülmem ama düşünürüm be Hasan. İnsan yalnızken bir ses arıyor sesine ve biliyor ki o ses olmadıkça bu hayatın da bir anlamı kalmıyor. Haydi var git yoluna Hasan’ım.
18. D
19. E
20. B
21. A
22. D
23. C
24. B
25. C