Metni Anlama ve Çözümleme
1. Okuduğunuz haber metinden alınmış aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelime ve kelime gruplarının anlamını metindeki bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahmininizi kaynaklardan yararlanarak kontrol ediniz.
TRT Çocuk Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Hatice Özdemir Tülün ise çocuk dergiciliği konusunda şu analizlerde bulunuyor: “Meslek seçimleri olsun, bilimdeki gelişimler olsun çocuğun algıları çok hızlı gelişiyor ve değişiyor. Dergi içerikleri de bu algılara önem vererek belirleniyor. Yeni neslin ilgi alanlarını yakından takip ettiklerini ve buna göre içerikler hazırladıklarını düşünüyorum.”
gelişim:Kişinin döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden (büyüme, olgunlaşma ve öğrenmenin etkileşimiyle) son aşamasına ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme kaydeden değişimidir.
içerik:İngilizceden çevrilmiştir–Yayıncılık, sanat ve iletişimde içerik, son kullanıcıya veya kitleye yönelik bilgi ve deneyimlerdir. İçerik “konuşma, yazma ya da çeşitli sanatlardan herhangi biri olarak bazı araçlarla ifade edilecek bir şeydir
algı:dikkati bir şeye yönelterek, o şeyle ilgili olarak duyular aracılığıyla edinilen yalın bilgi, o şeyle ilgili bilgiyi bilincinde var etme, o şeyi anlama.
nesil:aşağı yukarı aynı yıllarda doğmuş, aynı çağın koşullarını, dolayısıyla da birbirine benzer sıkıntıları, yazgıları yaşamış, benzer ödevlerle yükümlü olmuş kişilerin oluşturduğu topluluk.
analiz:bir konuyu, bir nesneyi düşünsel ya da gerçekliği yönünden kurucu parçalarına ayırarak yapısının, işleyişinin, gelişim yasalarının ortaya konması işlemi.
2. Haber yazıları konularına göre: Siyasal haber yazıları, sanatla ilgili haber yazıları, ekonomiyle ilgili haber yazıları, bilim ve teknik haber yazıları, sosyal haber yazıları, spor haber yazıları olmak üzere gruplandırılabilir. Buna göre okuduğunuz haber metninin konusunu, amacını ve hedef kitlesi arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
konu: Çocuk dergilerinin günümüzdeki gelişimi ve çocuklar için eğitimdeki rolü önemi
amaç: Çocuk dergilerinin önemini okura anlatma
hedef kitle: Tüm okurlar müfredata göre ise 10. sınıf öğrencileri
4. Okuduğunuz haber metninin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.
Ana düşünce: Çocuk dergilerinin önemini okura anlatma
Yardımcı düşünce: Çocuk dergilerinin günümüzdeki gelişimi ve çocuklar için eğitimdeki rolü önemi
5. Okuduğunuz haber metnindeki anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını ve bunların işlevlerini belirleyiniz.
Açıklayıcı anlatım: Amaç okuru bilgilendirmek olduğu için açıklayıcı anlatım kullanılmıştır.
Sayısal verilerden yararlanma: Sayısal veriler araştırmanın ne zaman nerede yapıldığı anlatılmıştır.
6. Bazı metin türlerinde resim, karikatür, fotoğraf, çizim, grafik, tablo, diyagram, istatistiksel veri gibi unsurlar metne katkı sağlar. Buna göre okuduğunuz haber metninin görsel unsurlarla ilişkisini belirleyiniz.
Cevap: Metindeki görsel bence haber yazısını çok iyi desteklemektedir. Hem çocuk dergilerinin önemi hem de çocuk gelişimindeki rolü yazının içeriği ile ilgili bilgi vermektedir.
7. Haber yazılarında inandırıcılık, belgelere dayanma, olayı tüm boyutlarıyla aktarma, yansız davranma, okuyucunun farklı yorumlamasına imkân vermeyecek şekilde, açık ve anlaşılır bir dil ve üslupla aktarılması gibi unsurlara dikkat edilir. Buna göre okuduğunuz haber metninin üslup özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Yazar akıcı, sade ve yalın bir dil kullanmıştır. Haber yazısı türünde yazarken amaç okura ağır süslü bir dille seslenmek değil sade günlük yaşamdan alınan bir dil ile seslenmektir. Bilgi vermektir.
8. Okuduğunuz metinde ortaya konulan bilgi, tespit ve yorumları; gerekçe, kanıt, tutarlılık, geçerlilik, doğruluk açısından değerlendirerek metindeki bilgi ve yorumları ayırt ediniz.
Cevap: Haber yazısı olduğu için nesnel yargılar ön plandadır. Ancak bazı yorum cümlelerinde öznel yargıları da görürüz.
9. Okuduğunuz haber metninde muhabirin konuyu hangi açıdan ele aldığını, yönlendirme yapıp yapmadığını, taraf olup olmadığını, öznel veya nesnel davranıp davranmadığını tespit ediniz.
Cevap: Haber yazısı olduğu için nesnel yargılar ön plandadır. Ancak bazı yorum cümlelerinde öznel yargıları da görürüz.
Teknolojinin insan hayatını nasıl etkilediğini araştırınız. Ulaştığınız sonuçları aşağıya yazınız.
Cevap: Teknolojinin hayatımıza getirdiği yeniliklerin yanı sıra, bizden götürdüğü şeyler yani zararları da var. Öncelikle teknoloji sayesinde insanlar artık hemen hemen her yerden internete girebilmekte ve tüm dünyada yaşanan gelişmelerden anında haberdar olabilmektedirler. Bunun yanında, önceden bir araştırma yaparken kütüphanelerde saatler harcarken, internette çok daha kısa sürede çok daha fazla bilgi elde edinebiliyoruz. Bunu internetin bir yararı olarak görebileceğimiz gibi, zararı olarak da görebiliriz. Evet! Kısa sürede istediğimiz bilgiyi elde edebilmek güzel; fakat bir yandan da bir tıkla bilginin önümüze gelmesi bizim araştırmacı yönümüzün körelmesine yol açmaktadır.