6. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları
1-6. soruları Meddah Sururî’nin anlattığı Ali Askar Ağa’nın Bursa Seyahati adlı hikâyeye göre
cevaplayınız.
1. Metnin konusunu belirleyiniz.
Cevap: Metnin konusu, İranlı Ali Askar’ın Türkiye’ye, özellikle Bursa’ya yaptığı bir seyahat sırasında yaşadığı ilginç ve komik olaylardır.
2. Metindeki kişilerin özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Ali Askar: İranlı, gururlu ve abartılı hikayeler anlatan bir karakter. Sururî: Meraklı, soru soran ve hikayeyi ilerleten bir meddah. Garson: Bursalı, yerel lehçeyle konuşan bir karakter.
3. Metindeki güldürü öğelerinin oluşmasında ağız taklitlerinin etkisini değerlendiriniz.
Cevap: Ağız taklitleri, karakterlerin farklı kültürel ve coğrafi kökenlerini vurgulayarak, metindeki güldürü öğelerinin oluşmasına katkıda bulunur.
4. Metinden hareketle bir meddahta bulunması gereken özellikleri belirtiniz.
Cevap: Bir meddahın, farklı karakterleri canlandırabilme yeteneği, iyi bir hikaye anlatıcılığı ve mizah anlayışına sahip olması gerekir.
5. Metinde iki noktanın ve yay ayracın kullanım amaçlarını belirleyiniz.
Cevap: İki nokta ve yay ayraç, metinde diyalogları ve karakterlerin konuşmalarını açıklamak, detaylandırmak ve vurgulamak için kullanılmıştır.
6. Metinde anlamına, yapısına, yükleminin yerine ve türüne göre cümle çeşitlerine birer örnek bularak bunların metindeki işlevlerini belirleyiniz.
Örnek cümle çeşitleri:
- Anlamına göre: Ali Askar’ın abartılı hikayeleri (mübalağalı anlatım).
- Yapısına göre: Sururî’nin soruları (basit cümle yapıları).
- Yüklemin yerine göre: Garsonun konuşmaları (özne-yüklem sıralaması).
- Türüne göre: Yahudi’nin mizahi yorumları (mizahi cümleler). Bu cümle çeşitleri, metnin komik ve eğlenceli yapısını destekler.
7.
» Bir metne bağlı değildir.
» Doğaçlama olarak sahnelenir.
» Dekor oldukça sadedir.
Yukarıda özellikleri verilen tiyatro türü içinde aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
A) Karagöz B) Meddah C) Orta oyunu D) Kukla E) Komedi
Cevap: E
8. Karagöz oyunuyla ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Tasvirler; hayalci, hayalî veya hayalbaz adları verilen kişi tarafından canlandırılır.
B) Acem, Arap, Kastamonulu, Trabzonlu gibi tipler genellikle ağız özellikleriyle konuşurlar.
C) Karagöz; Arapça, Farsça kelime ve terkipler kullanarak bilgiçlik taslayan bir kişidir.
D) Giriş, muhavere, fasıl ve bitiş olmak üzere dört bölümü vardır.
E) Bir düdüğün çalmasıyla birlikte sahneye bir göstermelik yansıtılarak giriş bölümü başlar.
Cevap: C
9. (I) Türk edebiyatında modern tiyatrodan önce geleneksel Türk tiyatrosu yüzyıllarca varlığını sürdürmüştür. (II) Karagöz, orta oyunu, meddah, seyirlik köy oyunları, kukla gibi türlere ayrılan geleneksel Türk tiyatrosu sözlü gelenek içinde ortaya çıkıp gelişmiştir. (III) Modern tiyatro ise Türk edebiyatına Tanzimat’la birlikte Batı’dan gelmiştir. (IV) Bu dönemde Ahmet Vefik Paşa ilk yerli oyun olan Şair Evlenmesini yazmış, Moliere’den uyarlamalar yapmıştır. (V) Millî Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi’nde tiyatro farklı anlayışlarla gelişmesini sürdürmüştür. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E)V.
Cevap: D
10. Aşağıdaki eserlerden hangisi karşısındaki sanatçıya ait değildir?
A) Şair Evlenmesi-Şinasi
B) Ayyar Hamza-Direktör Âli Bey
C) Çok Bilen Çok Yanılır-İbnürrefik Ahmet Nuri
D) İçliKız-Abdülhak Hamit Tarhan
E) Fermanlı Deli Hazretleri-Musahipzade Celal
Cevap: C
11. PİŞEKÂR — (I) Eee, Hamdi’ciğim, çoktan beri birbirimizi görmedik. (II) Şimdi ne işdesin?
KAVUKLU — (III) Şu çocukları savalım da, öyle görüşürüz. (Kamburlara) — (IV) Gelin bakalım, öpün Tosun amcanızın elini! (…) — Ne zahmet! (V) Paraya alışırlar…
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi, yükleminin yerine göre ötekilerden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Cevap: D
12. Aşağıda verilen tamlayıcı dallanmış ağaçtaki bilgilerden bazısı doğru, bazısı yanlıştır. İlk ifadeden başlayıp, cevap oklarını takip ederek doğru çıkışa ulaşınız.
Batılı anlamda ilk yerli tiyatro örneği, Şinasi’nin Şair Evlenmesi adlı eseridir. (D)
“Sayende peydâ ettiğim borçlularımın duası berekâtiyle pekâlâ sapasağlam yaşarım.” cümlesi basit, kurallı, olumlu bir fiil cümlesidir. (Y)
Türk edebiyatında tiyatro türü Tanzimat Dönemi’nde ortaya çıkmıştır (Y)
4. Çıkış