DİL VE ANLATIM 10 DERSİ 2.DÖNEM 2.YAZILI CEVAPLARI
ADI-SOYADI SINIFI-NO
1. Aşağıda verilen metinlerin anlatım türlerini belirleyiniz. (4x4=16P)
1. Metin
Genç Osman Destanı
Kurşunlarım yağmur gibi yağarken
Tütünlerim gökyüzünde dönerken
Yıkılası Bağdad seni döğerken
Şehitlere serdâr oldu, Genç Osman
Cevap -> Destansı (Epik) Anlatım
2. Metin
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
Madde 3: Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır.
Madde 4: Hiç kimse kölelik veya kulluk altında bulun-durulamaz, kölelik ve köle ticareti her türlü biçimde yasaktır.
Madde 5: Hiç kimseye işkence yapılamaz, zalimce, insanlık dışı veya onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz ve ceza verilemez.
Cevap -> Emredici Anlatım
3. Metin
Yüzüklerin Efendisi-Yüzük Kardeşliği
Mesafe, küçük yayının menzilinden fazla gibiydi. Ama Legolas gene de dönüp yayına bir ok taktı. Yayı taktı fakat eli boşaldı, ok kayıp düştü. Bir yeis ve korku çığlığı attı. Kocaman düz kayalar taşıyan iki büyük trol belirmişti ve bunları ateşin üzerinden uzatarak bu tarafa bir geçit oluşturmaktaydılar. Fakat elfi dehşete düşüren şey troller değildi. Ork safları açılmış, orklar sanki ken-dileri de korkmuşlar gibi iki yana toplanmıştı. Arkala-rından bir şey yaklaşmaktaydı. Ne olduğu görülmüyor-du: Tam ortasında insan biçimli ama insandan daha büyük kara bir siluet, koca bir gölge gibiydi: sanki bu gölgede ondan önce gidip yolunu açan bir güç, bir dehşet vardı.
Cevap-> Düşsel (Fantastik) Anlatım
4. Metin
İklim Değişikliğinin Avrupa'da Beklenen Etkileri
Nehir yatağı havzalarının, şiddetli ve tehlikeli akıntılara sahip kısımları yüzde 19'dan, 2070 yılında yüzde 34-36'ya çıkacak.
Batı Avrupa'da muhtemelen milyonlarca insan, sulak alanlarla iç içe yaşayacak.
Küresel sıcaklık ortalamalarının hızla yükseleceği bir senaryonun gerçekleşmesi halinde 2080'lerde yılda fazladan 2,5 milyon kişi daha kıyı şeritlerindeki seller-den etkilenecek.
Çeşitli senaryolara göre 2070'lerde akarsu potansiyelle-ri Avrupa'nın Akdeniz kısmında yüzde 20-50 arasında düşerken, Kuzey ve Doğu Avrupa kısımlarında yüzde 15-30 arasında artacak.
Cevap -> Gelecekten Söz Eden Anlatım
2. Aşağıda verilen parçadaki birleşik zamanlı (birle-şik çekimli) fiilleri tespit ediniz. (4x3=12P)
Bazı kişiler vardı, sürekli konuşuyorlardı, hiç susmaz-lardı, çok şey konuştukları zannedilirdi. Fakat masal-larda "Az gittik, uz gittik, dere tepe düz gittik, altı ay bir güz gittik, bir de ardımıza baktık ki bir arpa boyu yol gitmişiz." tekerlemesinde belirtildiği gibi geriye dönüp bakıldığında hiçbir şey konuşmadıkları anlaşılıyordu.
Cevap -> konuşuyorlardı, susmazlardı, zannedilirdi
3. "İçeri, soğuk, gece, ne kadar, çok" sözcüklerini zarf (belirteD) olacak şekilde birer cümlede kullanınız. (5x2=10P)
İçeri girmedi.
Çok soğuk davrandı.
Gece geç gelecekmiş.
Bu kitaba ne kadar verdin?
Çok güzel hareketler bunlar…
4. Dörtnala gelip Uzak Asya'dan
Akdeniz'e bir kısrak başı gibi uzanan bu memleket bizim.
Bilekler kan içinde, dişler kenetli, ayaklar çıplak ve ipek bir halıya benzeyen toprak, bu cehennem, bu cennet bizim.
Kapansın el kapıları, bir daha açılmasın, yok edin insanın insana kulluğunu, bu davet bizim...
Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür ve bir orman gibi kardeşçesine, bu hasret bizim...
Parçadaki fiilimsileri tespit ederek türünü belirleyi-niz. (4x3=12P)
gelip: zarf-fiil
uzanan: sıfat-fiil
benzeyen: sıfat-fiil
yaşamak: isim-fiil
5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde emir kipinde çe-kimlenmiş bir fiil kullanılmıştır?
A) Veriyor yangını, durmuş da açık sînelere,
Sürü hâlinde gezerken sayısız tayyare.
B) Top tüfekten daha sık, gülle yağan mermiler...
Kahraman orduyu seyret ki bu tehdîde güler!
C) Ne çelik tabyalar ister, ne siner hasmından;
Alınır kal a mı göğsündeki kat kat iman?
E) Hangi kuvvet onu, hâşâ, edecek kahrına râm?
Çünkü te'sis-i İlâhî o metin istihkâm.
E) Sarılır, indirilir mevki-i müstahkemler,
Beşerin azmini tevkif edemez sun'-u beşer;
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil kipinde an-lam kayması olmuştur?
A) Kızlar, büyük bir özenle sınıflarının camlarını siliyor.
B) Kardeşim Hakan, saat yediden beri odasında uyuyor.
C) Şirketin yeni patronu, çalışanlarıyla toplantı yapıyor.
D) Amcam, mesai bittikten sonra Kızılay'da simit satıyor.
E) Müdür, bir taraftan kahvesini yudumluyor, bir taraftan da gazeteleri okuyor.
7. (I) Sadakatle Allah rızası için çalışan devlet büyükle-rini koru! (II) İsraftan kaçın. (III) Askerinle, malınla gurur-lanma. (IV) Hükümetinde âlimler, erdemliler, eğitim öğretim işiyle ilgilenenler çoğalsın. (V) Vefatlarından sonra böyle kimselerin çoluk çocuklarının ihtiyaçlarını karşıla.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin yüklemi ikinci tekil kişiye göre çekimlenmemiştir?
A) I. B) II. C) III. E) IV. E) V.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "kötü" sözcüğü, zarf görevinde kullanılmıştır?
A) Türkiye'de bu aralar işler kötü gidiyor, diyerek fe-laket tellallığı yapanlar var.
B) Başarılı aktör, o filmdeki kötü adam karakteriyle ününe ün katmıştı.
C) İşin kötüsü, bu tür tartışma programlarının çok geç saatlerde yayımlanması.
D) Kötülerin, amaçlarına ulaşmalarında, onların yaptık-larına ses çıkarmayanların etkisi büyüktür.
E) Kötü öğrenci, yoktur; disiplinli çalışmanın gereklili-ğine yeterince inandırılmamış öğrenci vardır.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru zarfı kullanılmıştır?
A) Bu savın inandırıcılıktan yoksun olduğunu kim iddia edebilir?
B) Önceki sınavlarda da böyle zor sorular soruyor muydunuz?
C) Bir kişinin iyi ve güvenilir bir insan olduğu nasıl anlaşılır?
D) Bu ilacın kullanılabilmesi için araştırmalarınızda kaç denek kullandığınızı belirtmeniz gerekiyor.
E) Hangi kişilerin davranışları, insanda daha derin izler bırakır?
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer-yön zarfı kullanılmıştır?
A) Önce soluna, sonra sağına, sonra tekrar soluna bakarak karşıya geçmelisin.
B) Yukarı kattaki komşularımızın başka mahalleye taşınmaları bizi çok üzmüştü.
C) Dışarıda hava çok güzel, ne diye evde oturuyorsu-nuz?
D) Geriye bakma, geçmişe takılıp kalma, gözün hep ileride olsun.
E) Çok işimiz var, aşağı in de gideceğimiz yere bir an önce gidelim.
11. "Üzere" edatı aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç ilgisi kurmuştur?
A) Sizin de belirttiğiniz üzere zor bir dönemden geçi-yoruz.
B) Herkes sussun, dizinin yeni bölümü başlamak üzere!
C) Daha önce de değinildiği üzere bazı ihtiyaçlarımız karşılanamadı.
D) Bizden ayrıldıktan sonra dinlenmek üzere evine gitmiş.
E) Konser bitmek üzereyken biz salondan ayrıldık.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "de" bağlacı-nın yerine "ama" da kullanılabilir?
A) Öğretmen, bunun üzerine "Şu soruları çöz de öyle geç karşıma." dedi.
B) Kar yağdı da yollar kapandı, yoksa bugüne dek gelmez miydim senin yanına?
C) İnanmayacaksınız ama ben her gün bu gazeteyi de okuyorum.
D) İş işten geçtikten sonra sizinle konuşmak istese de siz onunla konuşmayacaksınız.
E) Yarın önemli bir olay olacak demişti de ben ona inanmamıştım.
13. "İle" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç görevindedir?
A) Yapacağınız çok önemli anlaşmalarda karşınızdaki kişiyle bazı sorunlar yaşayabilirsiniz.
B) Bu anlaşmazlıklar nedeniyle gerilimli anlar da orta-ya çıkabilir.
C) Kendi ailenizle eşinizin ailesi, bazı noktalarda mut-luğunuza engel çıkartabilir.
D) Bir tanışmadan çok uyumlu sonuçlar çıkacak ve söz konusu kimseyle pek çok ortak nokta bula-caksınız.
E) Yaşamınızı tamamen değiştirecek biriyle her an karşılaşabilirsiniz.
14. "Tarihi, bilimsel yöntemin dışındaki bir bilgi yığını gibi görenler, yanılıyorlar. Eskiden olanları yalnızca bir zamanlar olup bittikleri için önemli saymanın, neden-sonuç ilişkileri temeline oturmuş modem tarihçilik anla-yışıyla hiçbir ilintisi yoktur. Tarih'i bir ezber konusu saymak, düşünme eylemi aracılığıyla bugünü de sorgu-lamamızı sağlayabilecek kavramların sıradan kalıplara indirgenmesi sonucunu doğurur.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?
A) Kanıtlayıcı anlatım
B) Destansı anlatım
C) Öğretici anlatım
D) Öyküleyici anlatım
E) Gelecekten söz eden anlatım
Test soruları beşer puandır.