…………….LİSESİ 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DİL VE ANLATIM DERSİ 10.SINIF 1.DÖNEM 3.SINAV SORULARI
18 MART’I KAZANAN RUH!
18 Mart çatışması yeni bitmiş, Çanakkale Boğazı düşmana dar edilmiş, Çanakkale, “Dünyayı yenenlerin yenildiği yer” unvanını takınalı, henüz birkaç saat olmuştur. Boğaz Komutanı Cevat Bey, isabet alan cephaneliği yüzünden alt-üst olmuş Mecidiye tabyasını teftiş etmektedir. Ne tarafa bakmaktadır? Darmadağın olmuş tabyada önce hiç kimseyi göremez. Biraz sonra ise az ötedeki ağaçlıkta duran bir er dikkatini çeker… Yanına yaklaşır… Erde hiçbir değişiklik yoktur.Cevat Bey seslenir: “Oğlum”der. Er sese dönerek, esas duruşa geçer: “Buyurun kumandanım!” Er ayakta sallanmaktadır ve yıkılmak üzeredir… Cevat Beyin dikkatini çeken bir şey daha vardır. Er, komutana bakmamaktadır… Bakışları, paşanın omuzları üzerinden ötelere, Ege’nin maviliklerine yaralı ve ezik kaçmakta olan düşman donanmasına dalmış gibidir… Ya da başka bir deyimle boşluğa bakmaktadır. O an Cevdet Bey, acı gerçeğin farkın varır. İçi “cızz” eder. Sonra sorar: “Oğlum gözlerine bir şey mi oldu?”. Er, acı bir tebessümle cevap verir: “Ziyan etmez kumandanım bu gözler göreceğini gördü…”
Çanakkale Boğazı Müstahkem Mevki Komutanı Cevat Bey, sessiz sessiz ağlamaktadır.
SORULAR
- Metnin teması nedir?(5 puan)
VATAN SEVGİSİ VEYA FEDAKARLIK
- Metindeki temayı sınırlandırma ögeleri nelerdir? Yazınız.(5 puan)
Başlık, kişiler, yer, zaman, bağlam
3) Yukarıdaki metinden aşağıdaki sıfatları bulunuz.(10 puan)
Niteleme sıfatı: acı
Sayı sıfatı: bir
İşaret sıfatı:bu
Belgisiz Sıfat: birkaç saat
Soru sıfatı: Ne?
4) Aşağıdaki anlatım bozukluklarını düzeltiniz.(3+2
Ay bir yandan sarsın, sen bir yandan sar beni
Yarınki sınava çalışmak zorundayız
Köşeyi döner dönmez ciğerinize bir iğde kokusu dolar. Uzun süre nereden geldiği belli olmaz. Derken iğde kokusunun netliği kaybolur. Hanımeli, ardından diğer kokuları duyar, zaman zaman bunları birbirine karıştırarak içinize çekebilirsiniz. Hâlâ görünürde bir şeyler yoktur. Bir an kulaklarınız, yüksekten hızla dökülen bir suyun sesini duyar; durur, dinlersiniz.
5) Yukarıdaki parçada ayrıntıların seçiminde hangi duyu organlarından yararlanılmıştır? (5 PUAN)
İŞİTME, GÖRME, KOKLAMA
6) Aşağıdaki boşluklara uygun kelimeleri yazınız.(10 puan)
- Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir konuyu sözlü veya yazılı olarak bildirmeye ANLATIM
- Bir nesnenin, olayın veya bir gerçeğin, niteliklerinin bilinmesi amacıyla, dikkatli ve planlı olarak ele alınıp incelenmesine GÖZLEM ..denir.
- İnsan tasvirlerine PORTRE
- Öğretici veya edebi eserde işlenen evrensel düşünce ve görüşe TEMA
- Davranışlardan yola çıkarak bir kişinin psikolojik durumunun betimlenmesine TAHLİL
7) “güzel” sözcüğünü isim ve sıfat olarak birer cümlede kullanınız.(5 PUAN)
İsim: Ben güzelden anlarım.
Sıfat:Güzel günler yakındır.
8) “Babam gittikten bir süre sonra bir kez izinli gelmişti köye. Çok durmadı ama… Hiç yanından ayrılmamıştım; gezmeğe götürmüştü beni o günler. Babam ikinci gidişinde; aradan geçen yıllarda para yerine, sarı gâvurla birlikte çektirdiği resim gelince ağladık. Annem ağladı hep. Köyden gidenlerle haber yolladık, mektup yazdık babama…”
Yukarıdaki metin, hangi bakış açısıyla yazılmıştır?(5 puan)
Kahraman anlatıcının bakış açısı
9) “Mehmet amca her cuma olduğu gibi eşeğinin sırtına binmiş, pazarın yolunu tutmuştu. eşeğine yüklediği sebzeler pazarda satılacak, kazanılan parayla Ayşe teyzenin siparişleri alınacaktı. Öğleden sonra pazardaki işini bitiren Mehmet amca, fazla oyalanmadan köye döndü. Köy halkı, yarınki şenliğe hazırlanıyordu. Köye dönerken ormanın içinden geçen Mehmet amca tatlı tatlı hayâllere dalmıştı. Yolda menekşeler, hanımelleri açmıştı.
Yukarıdaki metinde özel, topluluk, basit,türemiş ve birleşik isim örneklerini bulunuz.(sadece birer tane) (10 P)
Özel isim: Mehmet
Topluluk ismi: orman
Basit isim:halkı
Türemiş isim: şenlik
Birleşik isim hanımelleri
10) Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde alışılmamış bağdaştırma yoktur? (5p.)
a) Körpe merdiven. b) Dilsiz hayaller c) Korkunç kıyafet.
d) Titrek bakışlar e) Mavi boncuk
11) Kenar mahalleler… Birbirine geçmiş, yaslanmış tahta evler… Kiminin kaplamaları biraz daha kararmış, kiminin balkonu biraz daha öne eğilmiş, kimi biraz daha çömelmiştir. Hepsi hastadır; onları seviyorum; çünkü onlarda kendimi buluyorum.
Yukarıda metnin anlatım biçimi ve bu anlatım biçiminin türü nedir? (3+2)
Betimleme (3p) İzlenimsel betimleme(2)
12) “Çoğunluk” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış kullanılmıştır? (5puan)
A) Çoğunluğu çocukların oluşturduğu yolcular trenden iniyorlar.
B) O yıl Marmara’ya inanılmaz çoğunlukta bir balık akını oldu.
C) Çoğunluk sağlanırsa toplantıyı yaparız.
D) Çoğunluk bizim gibi düşünüyordu.
E) Çoğunluğun isteğine uyularak, sinemaya gidildi.
13) “karıncalar-bırakmak-lazım-devler-çalışmak-gibi- için-eserler” sözcüklerinden anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturunuz. (5 puan)
Devler gibi eserler bırakmak için karıncalar gibi çalışmak lazım.
15) Sergide tanıtılan antika eşyalar, geçmişte insanların inançlarını ve beğenilerini de yansıtıyor.
Bu cümledeki anlam karışıklığı aşağıdaki değişikliklerden hangisiyle giderilebilir?( 5p.)
A) “tanıtılan” sözcüğünden sonra “çok değerli” getirilerek
B) “geçmişte” sözcüğünden sonra “yaşamış” getirilerek
C) “antika” sözcüğü atılarak
D) “inançları” sözcüğü yerine “gelenekleri” getirilerek
E) “de” sözcüğü atılarak
16) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük ad değildir? (5p.)
- A) Davranışları incelikten uzaktı.
- B) Kavgayı şu çocuklar başlatmış.
- C) Defterin ilk sayfasına Yunus’un bir dizesini yazmıştı.
- D) Her şeyde bir güzellik bulur insan, şayet ararsa.
- E) Elbette kurak bölgelerde çay yetişmez.
17) Aşağıdakilerin hangisinde betimlemeye yer verilmemiştir?(5p.)
A) Söylenenleri hiç duymuyormuşçasına dalgın, düşünceli bir tavırla işini yapmayı sürdürdü..
B) Artık bahar geldi derken birdenbire hava bozmuş, damlar, sokaklar, kırlar karla örtülmüştü.
C) Az konuşan, doğruyu söyleyen, söylediğini tartan bir insandı.
D) İçli, çok duygulu bir adamdı, konuşurken hem ağlar hem ağlatırdı.
E) Benim gibi babamın da dedemin de çocukluk ve ilk gençlik günleri bu konakta geçmişti.
18) Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir paragrafın başlangıç cümlesi olabilir? (5 p.)
- A) Oysa bu sanatçının çağında daha niceleri yaşamış, ürün vermiştir.
- B) Kimi ise sanatın en çetin doruklarına tırmanmayı bilmiştir.
- C) Bir de gerçek insanlık örneği olmuş kişiler vardır.
- D) Bunun bir nedeni olmalı diye düşünmez misiniz?
- E) Geçen gün şiir kitaplarını şöyle bir karıştırdım.