A) Aşağıdaki eşleştirmeyi yapınız.
1. Aşağıda göçe sebep olan nedenlere ait numaralanmış bazı itici ve çekici faktörler verilmiştir. Bu faktörlerin numaralarını noktalı alanlara yazınız.
Göçe sebep olan nedenler
A- Sosyal ve kültürel: 1-4-12
B- Doğal: 5-8-11-15-19
C- Siyasi: 2-7-13-14-16-18
D- Ekonomik: 3-6-9-10-17
B) Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını boş bırakılan alana yazınız.
2. İstanbul, Sakarya, Bursa, İzmir ve Antalya gibi çevresinde orman alanlarına sahip yerler çeşitli nedenlerden dolayı geçmişten bugüne yoğun bir şekilde göç almaktadır. Bu durum, yoğun göç alan yerlerde konut açığının artmasını beraberinde getirmiştir. Konut açığının kapatılması için yeni yerleşim alanlarına I ihtiyaç duyulmuş ve özellikle orman örtüsü tahrip edilmiştir. Bu nedenle orman örtüsü bu gibi yerlerde I her geçen gün biraz daha azalmaktadır. Türkiye’de nüfusun yoğun olduğu İstanbul, Sakarya, İzmir gibi yerlerde, orman örtüsünün artan konut ihtiyacının karşılanması için tahrip edilmesi ile bu gibi yerlerde yaşanan hava kirliliği arasında ne gibi bir ilişki vardır?
Cevap: İstanbul, Sakarya ve İzmir gibi büyükşehirlerde, konut ihtiyacını karşılamak için orman alanlarının tahrip edilmesi, şehir içi hava kalitesinin düşmesine ve mikro iklimlerde olumsuz değişikliklere neden olabilir. Bu tahribat, aynı zamanda karbon emisyonlarının azaltılmasında önemli bir rol oynayan ormanlık alanların azalmasıyla, sera gazı yoğunluğunun artmasına sebep olur.
3. İnsanların yaşamlarını devam ettirdikleri yeri, devamlı veya uzun süreli olarak yer değiştirmesine göç adı verilir. İnsanların tarih boyunca yaptıkları göçlerde birçok faktör etkili olmuştur. Bu faktörler, itici ve çekici faktörler olarak sınıflandırılabilir. İnsanların bulundukları yerden ayrılmalarına neden olan olumsuzluklara itici faktörler denir. Ekonomik, siyasal, sosyal ve kültürel, doğal unsurlarda yaşanan olumsuz – I luklar göçe neden olan itici faktör olabilir. Örneğin işsizlik, ekonomik nedenli itici bir faktör iken savaşlar siyasi nedenli itici bir faktördür. İnsanların göç etmesine neden olan doğal unsurlara dayalı itici faktörler neler olabilir?
Cevap: İnsanların göç etmesine neden olan doğal unsurlar arasında iklim değişiklikleri, kuraklık, su kaynaklarının azalması, verimli toprakların erozyonu ve doğal afetler gibi faktörler bulunabilir.
4. Türkiye’de nüfus doğal ve beşerî faktörlerin etkisiyle ülke geneline düzenli bir dağılım göstermemiştir. I Dağılımda yaşanan bu düzensizlik, ülkede birtakım sosyal, kültürel ve ekonomik sorunları beraberinde getirmiştir. Örneğin nüfuslanmanın az olduğu alanlarda doğal kaynaklarının yeterince kullanılamaması ülkede gelir kaybına neden olmaktadır. Türkiye’de nüfuslanmanın aşırı olduğu alanlarda ne gibi sosyal, kültürel ve ekonomik sorunlar yaşanmaktadır?
Cevap: Türkiye’de nüfusun yoğun olduğu alanlarda yaşanan sorunlar arasında trafik sıkışıklığı, hava kirliliği, altyapı yetersizliği ve sosyal hizmetlerdeki yüksek talep nedeniyle oluşan sıkıntılar bulunur. Ayrıca bu bölgelerde yaşam maliyetinin artması ve gelir dağılımındaki eşitsizlikler de ciddi sosyoekonomik problemler arasında yer alır.
5. Türkiye’de iş imkânlarının fazla olduğu, yoğun göç alan şehirlerde; çarpık yapılaşma, altyapı yetersizliği, kamusal hizmetlerin ihtiyaca cevap verememesi gibi birtakım mekânsal sorunlar yaşanır. Yaşanan bu sorunların çözüme kavuşturulması, merkezî ve yerel yönetimlerin önündeki en önemli sorunlardır. Yerel yönetimler, yoğun göç alan şehirlerde göçe bağlı olarak ortaya çıkan mekânsal sorunların çözülmesi için neler yapabilir?
Cevap: Yerel yönetimler, yoğun göç alan şehirlerdeki mekânsal sorunları çözmek için kapsamlı şehir planlaması yapmalı, altyapı yatırımlarını artırmalı ve kentsel dönüşüm projeleriyle çarpık yapılaşmayı önlemeye yönelik adımlar atmalıdır. Ayrıca kamusal hizmetleri iyileştirmek ve şehir içi ulaşımı düzenlemek için sürdürülebilir ve entegre politikalar geliştirmeleri gerekmektedir.
C) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.
6. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de yaşanan göçlerin mekânsal etkilerinden biri değildir?
A) Tarımda makine kullanımının artması
B) Şehirlerde çarpık kentleşmenin ortaya çıkması
C) Şehirlerde ulaşım ve altyapı hizmetlerinin aksaması
D) Bazı fabrikaların yerleşim yerleri içinde kalması
E) Kırsal kesimde okul, sağlık ocağı gibi yatırımların kullanım dışında kalması
Cevap: A
7. Aşağıdakilerden hangisi 1960’lı yıllarda başlayan Türkiye’den işçi göçlerinin yoğun olarak yaşandığı ülkelerden biri değildir?
A) Fransa B) Almanya C) Hollanda D) Avusturya E) Yunanistan
Cevap: E
8. 2021 yılı itibarıyla dünya üzerindeki 30 milyondan fazla insan, özellikle savaşlar ve iç çatışmalar gibi nedenlerle, mülteci ve sığınmacı konumundadır. Aşağıdaki ülkelerden hangisi, sınırları içinde en fazla sığınmacı barındıran ülkelerin başında yer almaktadır?
A) Almanya B) İtalya C) Türkiye D) Suriye E) Yunanistan
Cevap: C
9. Aşağıdakilerden hangisi, Türklerin ana yurdu olan Orta Asya’dan göçlerinin sebeplerinden biri değildir?
A) Yeni kıtaların keşfi
B) Çin ve Moğol baskıları
C) Yaşanan salgın hastalıklar
D) Yağışların azalması ve kuraklık
E) Verimsizleşen tarım toprakları ve otlak alanları
Cevap: A
10. Nüfus miktarının az olduğu illerde yıllar arasındaki net göç hızında büyük farklar ortaya çıkabilmektedir. Buna göre aşağıdaki illerden hangisinde net göç hızında yıllar arasındaki fark diğerlerine göre daha fazladır?
A) Bayburt B) Erzurum C) İzmir D) Konya E) Bursa
Cevap: A
11. Türkiye’de 1950’de %75 olan kırsal nüfus oranının, 2022’de %6,6’ya kadar gerilemesinde;
I. şehirlerde iş imkanlarının fazla olması,
II. köyden kente göçlerin yaşanması,
III. tarımda makineleşme ile iş gücüne duyulan ihtiyacın azalması
gibi faktörlerden hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E
12. Dünya üzerinde yaşanan göçler; ekonomik, doğal, siyasi ve sosyal birtakım nedenlerle gerçekleşmektedir. Aşağıdaki göçe sebep olan faktörlerden hangisi siyasi nedenli değildir?
A) Ülkeler arası savaşlar
B) Doğal kaynakların yetersizliği
C) Ülke içi çatışmalar
D) Terör olayları
E) Azınlık hakları ihlâlleri
Cevap: B
13.
I. Beyin göçü
II. Mübadele göçleri
III. İşçi göçleri
Yukarıdaki göçlerden hangileri zorunlu göç kapsamındadır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: B
14. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de köyden kente göçün sebeplerinden biri değildir?
A) Tarım alanlarının miras yoluyla bölünmesi
B) Kırsal kesimde iş olanaklarının az olması
C) Tarımda makineleşmenin gelişmesi
D) Kırsal kesimde eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersiz olması
E) Kırsal kesimde konut sıkıntısının olması
Cevap: E
15. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de mevsimlik göçlere sebep olan faktörlerden değildir?
A) Tarım işçiliği B) Sanayi C) Yaylacılık D) Turizm E) İnşaat sektörü
Cevap: B