2. DÖNEM 10.SINIFLAR COĞRAFYA DERSİ 1.YAZILI YOKLAMA SORULARI
AŞAĞIDAKİ CÜMLELERDE BOŞ BIRAKILAN YERLERİ UYGUN KELİMELERLE DOLDURUNUZ. (2 PUAN)
1) Ülkemizdeki orojenik hareketlerle oluşan dağların başlıcaları Kuzey Anadolu ve Toros dağlarıdır.
2) Bafra Ovası, Kızılırmak Nehri’nin ağız kısmında oluşmuştur.
3) Güneydoğu Anadolu’daki en önemli volkanik dağ Karacadağ’dır.
4) Akarsular tarafından derin olarak parçalanmış, hafif engebeli olabilen, ancak genelde yüksek ve geniş olan düzlüklere Plato adı verilir.
5) Bir kıyı aşındırma şekli olan Falezler, ülkemizde Doğu Karadeniz ve Batı Karadeniz kıyılarında, Akdeniz’de Teke ve Taşeli kıyılarında görülür.
6) Kıyı kordonlarının, bir koyun ağız kısmını kapatmasıyla Lagünler oluşur.
7) Kuzey Anadolu Dağlarının denize bakan yamaçlarında Kahverengi Orman toprakları yaygındır.
8) Ege Bölgesi'nde kırılma hareketleri sonucu çukurda kalan alanlara Graben denir.
9) Kolüvyal topraklar, Türkiye'de dağlık alanların eğimli yamaçlarında ufalanan malzemelerin dağların eteklerinde birikmesi sonucu oluşan topraklardır.
10) Sibirya basınç merkezi kuvvetli olduğu zaman Türkiye'de kışlar çok soğuk ve kar yağışlı geçer.
11) Türkiye’de Alüvyal topraklar, akarsuların ağızlarında oluşmuş deltalarda ve akarsuların oluşturduğu taşkın ovalarında yaygındır.
12) Türkiye'de platoların en fazla olduğu bölge İç Anadolu’dur.
13) Türkiye'de yaz mevsiminde en yüksek sıcaklıklar Güneydoğu Anadolu'da ölçülür.
14) Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin oluşturduğu delta ovası Çukurova’dır.
15) Lodos Türkiye’yi güneybatıdan etkileyen sıcak yerel rüzgârlardandır.
AŞAĞIDAKİ İFADELERDEN DOĞRU OLANLARINA D, YANLIŞ OLANLARIN YANINA Y HARFİNİ YAZINIZ. (1 PUAN)
(Y) 1) Türkiye, 26° - 42° doğu meridyenleri ile 36°- 45° kuzey paralelleri arasında yer alır.
(Y) 2) Kıyı Ege’de yer alan Bozdağlar, Aydın Dağları, Menteşe Dağları ve Yunt Dağı kıvrılma sonucu oluşmuştur.
(Y) 3) Türkiye’de kırılma ile oluşmuş dağlar en fazla iç Anadolu’da iken, volkanizma ile oluşan dağlar en fazla Karadeniz’dedir.
(D) 4) Bafra, Çarşamba, Gediz, Çukurova ve Silifke ovaları akarsuların taşıdıkları malzemeleri deniz içinde biriktirmesiyle oluşmuştur.
(D) 5) Doğu Karadeniz ve Batı Karadeniz bölümleri, Antalya çevresi, Menteşe Yöresi yağışın fazla olduğu yerlerdendir.
(Y) 6) Türkiye’de kışın meydana gelen yağışların büyük bir kısmı konveksiyoneldir.
(Y) 7) Türkiye'de yıllık yağışın en fazla olduğu il Trabzon’dur.
(D) 8) Türkiye kış mevsiminde Sibirya yüksek basıncı ile İzlanda alçak basıncının etki alanına girer.
(Y) 9) Ankara ile Erzurum arasında yıllık sıcaklık ortalamasının farklı olmasının temel nedeni enlemdir.
(D) 10) Ülkemizde karstik arazi yapısının en yaygın olduğu yer Orta ve Batı Toroslardır.
AŞAĞIDA TÜRKİYE’DE DIŞ KUVVETLERİN OLUŞTURDUĞU BAZI YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ VE İSİMLERİ VERİLMİŞTİR. VERİLENLERİ UYGUN ŞEKİLDE EŞLEŞTİRİNİZ. (2 PUAN)
A- Delta B- Vadi C- Obruk D- Peribacası E- Lagün
F- Dev Kazanı G- Falez H- Tombolo İ- Lapya J- Birikinti Konisi
1) En küçük karstik çözünme şekilleridir. Toroslardaki Bolkar dağları ile Aladağların yamaçlarında yaygın olarak görülür.
2) Kıyı yakınındaki bir adanın bir kordonla kıyıya bağlanması sonucu oluşan yarımadalara denir. Güney Marmara kıyılarındaki Kapıdağ Yarımadası ve Sinop Yarımadası örnek olarak verilebilir.
3) Yüksek kıyılarda dalgaların karayı aşındırması sonucu oluşan şekillerdir. Karadeniz kıyılarında (Hopa - Sarp kıyıları ile Cide - İnebolu kıyıları arasında ve Şile çevresinde en tipik örnekleri görülür. Akdeniz’de Teke ve Taşeli kıyılarında da oluşmuştur.)
4) Akarsuların taşıdıkları malzemeleri, deniz içerisinde biriktirmesi sonucu oluşan üçgene benzeyen düzlüklerdir.
5) Yer altındaki mağara ve galeri tavanlarının çökmesiyle oluşmuş derin karst kuyularıdır.
6) Dağ yamaçlarından düzlüğe inen akarsular, taşıdıkları materyalleri eğimin azaldığı yerlerde yarım koni şeklinde biriktirirler. Ülkemizde dağ eteklerinde bu tip şekillere sıkça rastlanır.
7) Bazı akarsularımızın şelaleler yaparak döküldükleri yerlerde yataklarını aşındırmalarıyla oluşan derin çukurlardır.
8) Koyların önünde oluşan kıyı kordonlarının zamanla koyun önünü tamamen kapatmasıyla oluşur. Büyükçekmece ve Küçükçekmece gölleri, Durusu Gölü, Bafra deltasındaki Balık Gölü, Çukurova deltasındaki Akyatan Gölü bu göllerin en çok bilinenleridir.
9) Akarsuların en yaygın aşındırma şekilleridir. Akarsuların derine ve yana aşındırmaları sonucunda değişik tipleri meydana gelmiştir.
10) Volkanik arazilerde, selinti sularının, aşınmaya karşı farklı dirençteki tabakaları aşındırması sonucunda oluşan şekillerdir. Rüzgârların da işlemesiyle son şekillerini almışlardır.
Cevapları 1-İ 2-H 3-G 4-A 5-C 6-J 7-F 8-E 9-B 10-D
AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI CEVAPLAYINIZ. (4 PUAN)
1)Yukarıda gösterilen Türkiye'nin matematik konumuyla ilgili;
I. Bakı etkisinden dolayı yıl boyu dağların güney yamacı daha sıcaktır.
II. Boylam farkından dolayı doğuya gidildikçe sıcaklık azalır.
III. Batı rüzgârları kuşağında yer alır.
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
2) Bir grup öğrenci Turizm Bakanlığı'nın düzenlediği geziyle İç Anadolu Bölgesi'ni gezmiş ve tekrar okullarına dönmüştür. Öğrenciler gezide sırasıyla; İç Anadolu Bölgesi'nin volkanik oluşumlu en yüksek dağını, Peri bacalarını, TEMA'nın çölleşme tehdidi altındaki alanda yaptığı çalışmaları ve birçok karstik şeklin bulunduğu plato yüzeyini gezmiştir.
Buna göre, öğrenci grubu bölgede aşağıdaki alanlardan hangisine gitmiş olamaz?
A) Nevşehir – Ürgüp B) Kayseri - Erciyes Dağı C) Bozok Platosu D) Konya – Karapınar E) Obruk Platosu
3) Bir grup coğrafyacı Batı Anadolu'da araştırma yapmış ve bölgeyle ilgili şu coğrafi sonuçlara ulaşmıştır;
I. Kıyı ile iç kesimler arası ulaşım kolaydır.
II. Sıcak su kaynakları ve kaplıcalar yaygındır.
III. Akarsuların akış hızı ve enerji potansiyelleri azdır.
IV. Kıyıda koy ve körfez sayısı fazladır.
Bu sonuçlardan hangileri bölgede dağların kıyıya dik uzanmasıyla açıklanabilir?
A) I ve IV B) II ve III C) II ve IV D) III ve IV E) II, III ve IV
4) Türkiye arazisinin oluşum ve şekillenmesinde iç ve dış kuvvetler etkili olmuştur. Bazı yer şekillerinin oluşumunda iç kuvvetler etkili olduğu gibi bazı yer şekillerinin oluşumunda da sadece dış kuvvetler etkili olmuştur.
Buna göre;
I. Nemrut Krateri II. Uzungöl III. Peri bacaları IV. Meke Tuzlası
yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda sadece iç kuvvetlerin etkili olduğu söylenebilir?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV
5) Türkiye genç oluşumlu, yüksek ve dağlık bir ülkedir. Dağlar genel olarak doğu - batı yönünde uzanır. Özellikle kıyıya paralel uzanan dağlar bölgelerin coğrafi özelliklerini etkilemektedir.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Türkiye'de dağların yol açtığı etkiler arasında gösterilemez?
A) Deniz etkisinin iç kesimlere geçmesini engellemesi
B) Orografik yağışların oluşumunu arttırması
C) Aynı tür ürünlerin güney kıyılarda daha erken olgunlaşması
D) Akdeniz'de kıyı ile iç kesimler arası ulaşımı zorlaştırması
E) Kıyılarda nemlilik ve yağışı arttırması
6) Yeryüzünde sıcaklık dağılışı üzerinde enlem, yükselti, karasallık, bakı ve rüzgârlar gibi birçok faktör etkilidir.
Buna göre, Türkiye'de sıcaklık dağılışıyla ilgili aşağıda verilenlerden hangisi diğerlerinden farklı bir nedenle açıklanabilir?
A) Antalya'da yıllık sıcaklık farkının Konya'dan az olması
B) Muğla'da tarım üst sınırının, Artvin'den fazla olması
C) Ankara'da güneyden esen rüzgârların sıcaklığı artırması
D) Sinop kıyılarında deniz tuzluluğunun İzmir kıyılarından az olması
E) Adana'da tarım ürünlerinin olgunlaşma süresinin Rize'den kısa olması
7) Aşağıdaki şekilde yan basınçlar sonucu meydana gelmiş kırıklı yer yapısı gösterilmiştir.
Yandaki şekilde X ve Y ile gösterilen alanlara örnek olarak Türkiye'den aşağıdakilerden hangisi verilebilir?
X Y
A) Bolkar Dağları Konya Ovası
B) Gediz Ovası Köroğlu Dağları
C) Büyük Menderes Ovası Bozdağlar
D) Çukurova Erciyes Dağı
E) Malatya Ovası Kaz Dağları
8) Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'nin özel konumunun sonuçlarından biri değildir?
A) Doğusu ile batısı arasında sıcaklık farkı olması
B) Kuzey ve güneyinde dağların kıyı ile iç kesimler arası ulaşımı olumsuz etkilemesi
C) Donlu gün süresinin batıya gidildikçe azalması
D) Kuzeyinde akarsuların güneyden kuzeye akması
E) Deniz suyu sıcaklığının kuzey ve güneyinde farklı olması
9) Türkiye'de nemlilik ve yağış dağılışının gösterildiği bir haritaya bakarak;
I. Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında nemliliğin fazla olduğu
II. İç bölgelerdeki yağışların ilkbaharda konveksiyonel yağışlar şeklinde gerçekleştiği
III. İç ve Güneydoğu Anadolu'da nemlilik ve yağışın az olduğu
bilgilerinden hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
10) Aşağıdaki grafikte Türkiye arazisinin yükselti basamaklarına göre dağılışı oransal olarak verilmiştir.
Grafikteki bilgilere göre;
I. Yükselti kıyıdan iç kesimlere gidildikçe artar.
II. 1500 metreden sonra yükselti arttıkça mevcut arazi miktarı azalır.
III. 500 - 2000 metre arasındaki arazi oranı % 50'den fazladır.
ifadelerinden hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III