Metin ve Türle İlgili Açıklamalar
Salah Birsel, İstanbul yaşamının en renkli yazarlarından biridir. Geniş bir kültürün ve kıvrak bir anlatımın görüldüğü düzyazılarında, günlük konuşma dilinin az bilinen sözcük ve deyimleriyle kendi yarattığı ilginç deyişlerden yararlanarak yalın bir üslupla alaycı bir tavır geliştirmiştir. Özellikle İstanbul kahvelerini, Beyoğlu ve Boğaziçi’nin sanat çevrelerini, edebiyat sohbetlerini renkli ve ustalık dolu bir dille anlatmıştır. Yazar, “Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu” eserinde Beyoğlu yaşamını kendine özgü çarpıcı üslubuyla dile getirir. Eser anekdotlar ve günlük yaşam ayrıntılarıyla zenginleştirilmiştir. Yazar, eserlerinin genelinde yergici, alaycı bir üslup kullanır. Ayrıca yazarın en belirgin yönlerinden biri de kendine has zengin kelime hazinesidir. “Benim Sözcüklerim” başlıklı yazısında bu türden aykırı ve ayrıcalıklı bir dile yönelişin gerekçesini düşüncenin ufuklarını zorlama ve Türkçeyi daha zengin bir dil kılma çabası olduğunu ifade etmektedir.
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Okuduğunuz metindeki anılar nerede ve hangi dönemde yaşanmıştır?
Cevap: Köy Enstitülerinin Bir Şubesinde, Hasanoğlan Köy Enstitüsünde geçmiştir. Dönem 1940’lı 1950’li yıllardır.
2. Cennet Bahçesi adlı metinde hangi sanatçılarla ilgili anılara yer verilmiştir?
Cevap: İlhan Berk, Melih Cevdet Anday, Sabahattin Kudert, Cahit Saffet, Fahir Onger.
3. Cennet Bahçesi adlı metinde İlhan Berk’e ait hangi özelliklere değinilmiştir?
Cevap: İlkokul öğretmeni, çok okuyan, kitap kurdu olduğu özelliklerine yer verilmiştir.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 233 Cevapları Biryay Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
4. Behçet Necatigil de ilk 1945 ’de adımını uzatır buraya.
Behçet’i herkes sevdiği için kimi zaman ötekiler de onun dümen suyundan gidecek.
İlhan, Cennet Bahçesi’ne gelişinin ertesi günü de kendini sokaklara dar atar ve bin göz bin dudak halinde -bu söz İlhan’ındır- dimdik ayakta duran İstanbul’uyla kucaklaşmaya koşar.
Yukarıdaki cümlelerde geçen altı çizili ifadelerin anlamlarını cümlelerin bağlamından hareketle tahmin ediniz.
adımını uzatır: İlk defa gelir.
dümen suyundan gidecek: Onun huyundun suyundan gidecek, ona ayak uyduracak.
dar atar: Bir an önce.
bin göz bin dudak halinde: Bin insan
5. Salah Birsel’in üslubunu öne çıkaran önemi unsurlardan biri de alay, ironi ve yergidir. Yazarın bu üslubunu yansıtan bölümlerden örnekler veriniz.
Limonata dedikse, getirilen, bardağın içine konmuş bir parmak turunç reçeli ve bir kaşıktır.
Beyazıt Meydanı’ndan geçerken çılgınlaşır, Edirnekapı tramvaylarında kendinden geçer, Fatih’te Garipler Mahallesi’nde çığlıklar atar, Gülhane Parkı’nda güneş altında uyur, Tünel’deki vagonların ışıklarını görünce irkilir
6. Salah Birsel olayları kendisi yaşamış olmasına rağmen olanları dışarıdan bir gözlemci gibi anlatmasının nedeni nedir? Açıklayınız.
Cevap: Salah Birsel anı türünde Gözlemci Bakış açısını kullanmıştır. Dış dünyada olup bitenleri, sadece gözlemek/izlemekle yetinir. İkinci aşamada da gözlemlerini tarafsız bir gözle okuyucuya nakleder. Bir “yansıtıcı” konumundadır.
7. Yazar, anılarını anlatırken hangi anlatım tekniklerine başvurmuştur? Metin üzerinde örneklerle gösteriniz.
Cevap: Yazar öyküleme, betimleme, örnekleme anlatım tekniklerine başvurmuştur.
8. Anılarda olayın geçtiği yer ve zaman ayrıntılı olarak anlatıldığından zaman zarfları ve yer belirten sözcükler sıkça kullanılır. Anılarda anlaşılması güç cümlelere yer verilmez; anılar açık, yalın, duru bir üslupla anlatılır. Bu bilgilere göre okuduğunuz metni değerlendiriniz.
Cevap: Okuduğum metinde anlaşılması güç cümlelere yer verilmemiş; açık, yalın, duru bir üslupla kaleme alınmıştır.
9. Bu kitaba, bir edebiyat tarihi gözüyle bakılsa yeridir. Çünkü bu kitapta, elden geldiğince, yazarların sanat anlayışlarından, edebiyat dergilerinden ve şiir akımlarından da açılmıştır.
Salah Birsel, Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu
Bu parçada yazarın ifade ettiği duruma okuduğunuz metinden örnekler veriniz.
- 1946 yılının nisanında Bugünkü Şiirimiz adlı güldestesini yayınladığı vakit, orada onun için “Büyük şiirin kapısını zorluyor.” diyecektir.
- Bu değiştirme bir kez İlhan’ın işine yarar ve Tan gazetesine götürdüğü bir yazı Nurullah Berk’in sanılıp yayınlanır.
- O gün, Orhan Veli’nin çıkardığı Garip üzerinde de bir hayli durulur.
- Melih’in Garip’teki ön sözde gerçeküstücü bir şiirin savunusu yapılmasından hoşlanmadığı da görülmüştür.
DİL BİLGİSİ
Aşağıdaki cümleleri yapı bakımından inceleyiniz.
• Her setten Üsküdar ’ın önleri, Kız Kulesi rahatlıkla görünür. ➜ Basit cümle.
• İlhan Berk o sıralar Giresun’un Espiye bucağında ilkokul öğretmenidir. ➜ Basit cümle.
• Upuzun boyu üstünde küçük bir kavunu andıran bir başı vardır. ➜ Birleşik cümle.
• Çünkü sana söylediğim de doğru değil. ➜ Bağlı cümle.
• Beyazıt Meydanı’ndan geçerken çılgınlaşır, Edirnekapı tramvaylarında kendinden geçer. ➜ Sıralı cümle.
• Birsel’in Melih Cevdet’le tanışması da Cennet’de olmuştur. ➜ Birleşik cümle.
• Yok canım, sen de konuşursun. ➜ Bağlı cümle.