Metni Anlama ve Çözümleme
1. Vaniköyü’ndcki yalımızın yerinde şimdi başka yalının bahçesi var; orasını ne zaman görsem çocukluğumun üç senesini geçirdiğim bu asude köyün eski şekli gözümün önüne gelir.
Kargacık burgacıkla son bulan elifba dersimizi, Rıza Efendi’nin yalısındaki ihtiyar ayvazı, beni mektepten almaya gelen lalam Halil Ağa’yı düşünüyorum.
Yukarıdaki cümlelerde geçen altı çizili ifadelerin anlamlarını cümlelerin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz.
Asude: Rahat, sakin.
Kargacık burgacık: Çarpık, düzensiz.
2. Metne göre Vaniköy yalılarının özellikleri nelerdir?
Cevap: İstanbul Boğazında, yazın oturulan, bahçeli ve büyük yalılardır.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 229 Cevapları Biryay Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
3. Yazarın matbaa ile tanışması nasıl olmuştur?
Cevap: Lalası Halil Ağa ile birlikte İstanbul’a babasının çalıştığı yere gittiklerinde matbaa ile tanışmıştır.
4. Okuduğunuz metinde yazarın yaşadığı döneme ait hangi özellikler anlatılmaktadır?
Cevap: Ahmet İhsan Tokgöz “İlk Defa Gördüğüm ve Gezdiğim Matbaa” adlı eserinde 1870’li yılları anlatmıştır. O dönemin İstanbul’unu ve yaşayış tarzını anlatmıştır.
5. Okuduğunuz metinde hangi anlatım yöntemleri kullanılmıştır?
Cevap: “İlk Defa Gördüğüm ve Gezdiğim Matbaa” adlı metinde öyküleyici ve betimleyici anlatım türleri kullanılmıştır.
6. Metindeki anlatıcıyı ve bakış açısını bulunuz.
Anlatıcı: Birinci kişinin ağzından anlatım.
Anlatıcının Bakış Açısı: Kahraman bakış açısı.
7. Servet-i Fünun yazarları genellikle ağır ve süslü bir dil kullanmışlardır. Servet-i Fünun Dönemi’nin önemli kalemlerinden biri olan Ahmet İhsan Tokgöz’ün bu metindeki dilini değerlendiriniz.
Cevap: Ahmet İhsan Tokgöz bu metinde sade ve anlaşılır bir dil kullanmıştır.
8. Metne göre yazarda en derin iz bırakan anı hangisidir? Açıklayınız.
Cevap: Babasının yanında gördüğü matbaa yazarda en derin iz bırakan anıdır.
9. Yazarlar anılarını anlatırken kendileriyle ilgili gerçekleri örtmeye önem verirler ama başkalarıyla ilgili gerçekleri kolayca açığa vururlar. Bunun için anılara başkalarının kusurlarını, küçüklüklerini, patavatsızlıklarım ve haksızlıklarını anlatan kitap gözüyle bakılsa yeridir. Salah Birsel, Anı Üzerine
Bu düşünceye katılıyor musunuz? Salah Birsel bu sözü söylerken anıların hangi özelliğine dikkat çekmek istemiştir? Okuduğunuz metinde böyle bir durum söz konusu mudur? Açıklayınız.
Cevap: Evet katılıyorum. Çünkü kalem yazarın emrindedir ve kendileriyle ilgili gerçekleri istedikleri gibi saklayabilirler. Salah Birsel bu sözü söylerken anıların mahrem özelliğine dikkat çekmek istemiştir. Okuduğum metinde ise böyle bir durum söz konusudur. Burada yazarın sadece olumlu yönlerini görüyoruz. Olumsuz herhangi bir özellik veya durum söz konusu değildir.
DİL BİLGİSİ
Okuduğunuz metinde kullanılan aşağıdaki kelimelerden yazımı yanlış olanların üzerini çiziniz.
Cevap: Kelimeler TDK sözlüğünden kontrol edilerek yapılmıştır.
| kâtip | katip | asude | asûde | |
| mektep | mekteb | makine | makina | |
| kâğıt | kağıt | yalnız | yanlız |