10. Sınıf Bir-Yay Türk Dili ve Edebiyatı 7. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

10. Sınıf Biryay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 235 Cevapları

1. Aşağıda verilen yazar isimlerini eser isimleriyle eşleştirerek harfleri numaraların yanındaki yay ayraçların içine yazınız.

2. Anılarla ilgili aşağıdaki yargılardan bazıları doğru, bazıları yanlıştır. Doğru olan yargıların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

(Y) a. Geçmiş zaman tamamen verilir, seçilmez.
(D) b. Tarih ve edebiyat için belge niteliği taşır.
(Y) c. Sadece gerçek yaşam konu edilir.
(Y) ç. İnandırıcı olmak zorunda değildir.
(D) d. Gözlem ve izlenimlere yer verilir.

3. soruyu aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
3. Yukarıdaki metinle ilgili aşağıdaki durumları değerlendiriniz.

a. Yazar düşüncelerini sanatsal bir söylem ile ifade etmiştir.
b. Anıların edebî kişiliğinde etkisi olduğunu ifade etmiştir.
c. Yazar bir anısından söz etmiştir.
ç. Metinde betimlemeler yapılmıştır.
d. Yazar metinde kişileştirme yapmıştır.
e. Birden çok duyuya seslenilmiştir.
Cevap: Yukarıdaki metin bir anıdır. Belirtilen tüm durumlar vardır.

10. Sınıf Biryay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 236 Cevapları

4. Aşağıda verilen metinlerin türünü tespit ediniz. Aralarındaki farkları yazınız.

a. Metin türü: Anı
b. Metin türü: Roman

İki metin arasındaki farklar:

• Anıda mutlaka yaşanmış bir olay olmalıdır fakat romanda yaşanmasa bile yaşanması mümkün bir olay vardır.
• Romanlarda olay genel olarak birinci veya üçüncü kişi tarafından anlatılır fakat anıda mutlaka birinci kişi tarafından anlatılmalıdır.
• Romanlar anılara göre daha geniştir.
• Anı da olay geçmiş bir olay olması gerekir fakat romanda böyle bir husus yoktur.

10. Sınıf Biryay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 237 Cevapları

5. I. Yedi yaşımda bile yoktum. Arabaya binmekten, evden uzaklaşıp değişik yerler görmekten inanılmaz ölçüde hoşnut olurdum. Bir gün motora bindirdi babam beni, eski model bir motora. Yine uzaklaştık evden, değişik değişik yerler gezdik. Ama bir yer vardı, bir köprü, bir tren köprüsü. Bu köprünün altından geçerken sımsıkı sarıldım babama, bu anı hiç unutmayacağım dedim içimden, öyle de oldu, ne zaman bir köprünün altından geçsem bu anı hatırlarım.
II. Bu sabah gözlerimi ağrılar içinde açtım. Sokak lambaları sönmemişti daha, kalın bir sis vardı çevrede ve benim gözlerim kızarıp şişmişti. İki kaşımın arasında çıkan sivilce büyümüş, çıban gibi olmuş bir gecede.
Yukarıda verilen iki metnin karşılaştırılmasıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) I. metinde geçmiş yaşam, II. metinde ise içinde yaşanılan zaman anlatılmaktadır.
B) Her iki metinde de geçmiş zaman kipi kullanılmıştır.
C) II. metinde, I. metne göre ayrıntılara daha fazla yer verilmiştir.
D) I. metin kurguya, II. metin gerçeğe dayalıdır.
E) Her iki metin de birinci tekil kişi ağzından anlatılmıştır.
Cevap: D

6. (I) Edebiyatımızda anı türünün en eski örneği Babür Şah’ın yazdığı Babürname’dir. (II) Kök TürkKitabeleri’nden Bilge Kağan anıtı da bir tür anıdır. (III) Batılı anlamda anı, Tanzimat’tan sonra gelişmiş bir türdür. (IV) İlk anı örneklerini Şinasi vermiştir. (V) Anı alanında önemli yazarlarımızdan biri de Ahmet Rasim’dir.
Yukarıdaki paragrafta kaç numaralı cümlede bir bilgi yanlışlığı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: D

7. Ben çok küçükken, yani çocukların itfaiyeci ya da pilot olmak istedikleri dönemde, büyüyünce bir şey icat etmek, ya da bir şey keşfetmek isterdim. Bu nedenle de idealim, bir makine icat edebilmek için makine mühendisi ya da bir ilaç keşfedebilmek için biyolog falan olmaktı. Sanıyorum, bu isteğimin arka planında insanlığa hizmet ederek tarihe geçmek arzusu vardı. Bunu, biraz bilinçlenince daha iyi anladım.
Bu paragrafta kendinden söz eden kişi için aşağıdaki niteliklerden hangisi en uygundur?
A) Düş kırıklığına uğrayan
B) Bilgi edinmekle övünen
C) Bilime önemli hizmetleri olan
D) Güçlü bir belleğe sahip olan
E) Mesleğinde ünlü biri olmayı düşleyen
Cevap: D

8. (I) Oyun ve oyuncak, başım pek hoş değildi onlarla. (II) Babamın beni oyun oynamaya zorladığını bugün bile hatırlarım. (III) Kitaplarla oynamak için özendirilmeme pek gerek yoktu. (IV) Sonunda babam kitaplara zarar vermediğimi anlayınca kendininkileri de bana bırakmakta güven gösterdi. (V) Hazreti Ali’nin savaşları, Battal Gazi, Kara Davut elime nereden geçtiğini bilemediğim, zevkle okuduğum kitaplar.
Bu parçada numaralandırılmış cümlelerin hangisi yapı bakımından basit bir cümledir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: A

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yay ayraçla boş bırakılan yere farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?
A) Yazın, eleştirisi çok eski bir etkinliktir( ) tarihi ise yazının tarihiyle örtüşür.
B) Şiirde sözü kısa( ) özlü tutmak en önemli yöntemdir.
C) İstanbul’un üstünde zayıf( ) ısıtmayan bir kış güneşi.
D) Futbol yazarlarımız ülkeyi( ) dünyayı ve çağlarını çok iyi tanıyan çağcıl kişilerdir.
E) Yeni usul şiirimiz( ) zevksiz, acemice görünüyordu.
Cevap: E

10. Sınıf Biryay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 238 Cevapları

10. Aşağıdakilerden hangisinde bir yazım yanlışı yoktur?
A) Bu gün sana söylediklerimi iyice bir düşün.
B) İlerde daha başarılı bir doktor olacak.
C) Aşcı en güzel yemekleri misafirlere ikram etti.
D) Tatilden döndüğümüzde evi karafatmalar sarmıştı.
E) Herhangibir yanlışlığa müsamaha göstermeyin.
Cevap: D

11. (I) Okumak sohbet etmektir. (II) Okur çoğu kez bir kalem alıp metnin kenarına notlar alma gereksinimi duyar. (III) Bazen en sevdiğimiz kitaplara da eklenen bu yorum, bu açıklama, bu yankı genişler ve metni bir başka zamana, bir başka yaşantıya taşır. (IV) Okumak; tek başına gerçekleştirilen, yavaş ve duygusal bir görevdir. (V) Bir zamanlar yazmada da vardı bu niteliklerden bazıları.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi yüklem yerine göre diğerlerinden farklıdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: E

12. Ben, öteden beri ne zaman Orhan Veli’nin şiirine ısınmak istediysem de başaramadım. “Isınmak” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde bu cümledeki anlamıyla kullanılmıştır?
A) Havalar ısınınca bizim piknikçiler ayaklandılar.
B) Şöyle güzel bir sütlü kahve yapayım da içimiz ısınsın.
C) Bunca çabaya rağmen Batı müziğine ısınamadım.
D) Maçtan sonra ortalık oldukça ısındı.
E) Isınmak için korunaklı bir yere geçelim.
Cevap: C

13. Herkes yazmalı, yazıyla, edebiyatla, dille uğraşmalı, yazar olmaya çalışmalı. ille de yayınlatmak için değil. Yazarak derinleşmek, dönüşmek için. insan yazarken hem kendi içine hem kendinden dışarıya doğru mekânı genişletir, zamanı esnetir. Böylelikle yaşamayı anlamlı hâle getirmiş olur.
Bu parçaya göre herkesin yazar olmasının istenmesinin nedeni nedir?
A) Düşünce dünyasını daha da derinleştirmek
B) Mekânı genişletip zamanının dışına çıkmak
C) Hayatı refah içinde yaşamak
D) Yazdıklarını yayınlatarak tanınmış biri olmak
E) Dille uğraşarak dil konusunda daha da derinleşmek
Cevap: A

14. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.

1. Türk edebiyatında ilk anı örneği.➜ Babürname
2. Bir edebî tür.➜ Anı
3. Mai ve Siyah adlı eserin türü.➜ Roman
4. Dünya edebiyatında ilk anı örneği.➜ Anabasis
5. Halide Edip Adıvar’ın anı türündeki bir eseri.➜ Mor Salkımlı Ev
6. Yazarı belli olmayan.➜ Anaonim
7. Yergi şiiri.➜ Satirik
8. Orta oyununda bir tip.➜ Kavuklu