Bilmeceler eşya, insan, hayvan, bitki, doğa ve inanışla ilgili bilgilerin üstü kapalı olarak anlatılması ve onun ne olduğunun düşünülerek bulunmasını hedefleyen çoğu kalıplaşmış sözlerdir.
Genelde "bilmece" olarak söylenmesine karşın Anadolu'da asal, elçim, masal, mat, metal, tapmaca, bulmaca, hikaye, söz, bilmeli, metal, tanımaca, fıcık, dele, gazelleme gibi adlarda verilmektedir.
Örnek Bilmecelerimizi aşağıdan okuyabilirsiniz.
Yattım yumuşak
Uyudum sıcak sıcak
- Yatak
Ben giderim, o gider
Güneşte beni izler
- Gölge
Çarşıdan aldım bir tane
Eve geldim bin tane
- Nar
Yarım kaşık,
Başa yapışık
- Kulak
Küçük küçük dişleri,
Güzel eder saçları.
- Tarak
Odun yutar,
Bacası tüter.
- Soba
Bakınca görünürsün,
Kaçınca silinirsin.
- Ayna
Karada bayılır,
Suda ayılır.
- Balık
Bilmece nedir?
Halk edebiyatı türlerindendir. Bir kavramı, üstü kapalı bir biçimde, yakın veya uzak çağrışımlar, benzetme ve söz oyunlarıyla anlatan kalıplaşmış şiirsel sözlerdir. Bilmeceler tezat sanatı, kelime oyunları ve ses taklidi gibi özellikler ön plandadır. Hem mensur hem de manzum bilmece örnekleri olmakla beraber, manzum bilmeceler daha fazladır. Ölçülü, kafiyeli ve cinaslı olmaları bakımından kolayca ezberlenebilen bilmeceler, şaşırtıcı birer zeka oyunu niteliğindedir.