Merhamet ile ilgili kompozisyon

Rahmet kökünden gelen merhamet, acımak, şefkat göstermek, af, lütuf ve ihsanla muamele etmek gibi güzel anlamları içermektedir. İslam dininin insana yaklaşımı ciddi bir değerlendirmeye tâbi tutulduğunda, bu yaklaşımda, yumuşaklığın, şefkat ve merhametin ağır bastığı görülür. Katılığın, sertliğin, kıyıcılığın İslam’da yeri olmadığını, siyaset olarak benimsenmediğini hem kaynaklardan hem de uygulamalardan kolayca anlamak mümkündür. Tatbikat bu dinde katılığın değil, yumuşaklığın; şiddetin, zulmün değil, merhametin; intikamın değil, affediciliğin geçerli olduğunu ortaya koymaktadır.

Kimileri, Kur’an’da mevcut olan azap ayetlerine, cehennem tasvirlerine, inkârcı ve isyancılara, günâhta direnenlere yöneltilen tehditlere Kur’an’ın tek gerçeği imiş gibi bakmaktadırlar. Buradan hareketle İslam’ı yalnız korkutan, ürküden, cezalandıran bir din olarak görmektedirler.

Her dinde ve kutsal kitapta olduğu gibi Kur’an’da da inançsızlıkta direnenleri, doğru yoldan sapanları, günâhta ısrar edenleri, tutumlarının karşılığı olarak çeşitli cezaların ve acıklı bir sorun beklediğini haber veren birçok ayet vardır.

Suç işleyenler, belirlenen kuralların dışına çıkanlar için yalnız dinler tarafından değil, her çağda her devlet ve otorite tarafından en hafifinden, idama kadar her türlü ceza tertip edilmiştir. Hiçbir nizam, kurallarını çiğneyenlere yeşil ışık yakmaz “aferin”, “iyi etmişsin” demez. Bu, Müslümanlık için de geçerlidir. Müslümanlık da varlığını tanımayanlara, getirdiği esaslara başkaldıranlara, yan çizen mensuplarına karşı dünyevi ve uhrevi çeşitli cezalar öngörmüştür. Uygulamalardan anlaşıldığına göre bu cezalardan bazılarının caydırıcı etkisi ön planda tutulmuştur. Üstelik her cezanın tam bir adaletle, asla zulüm ve intikam aracı haline getirilmeksizin uygulanmasını istemiştir.

Kur’an’ın umumi havasından çok açık bir şekilde Yüce Rabbimizin merhamet ve bağışlayıcılığının ağır bastığı sonucu çıkmaktadır.

İslâmı anlayışta başta insanlar bütün yaratıklara acınacaktır. Bütün canlılar rıfk ile (incelikle) muamele göreceklerdir. Bir hadis-i şerifte Cenab-ı Hakkın merhameti bir okyanusa, tüm insanların işlediği günah ise bir kuşun gağasındaki bir damla çamura benzetilmektedir. O kadarcık çamur okyanusu nasıl bulandıramazsa, kulların günahı da Allah’ın engin merhametini menfi yönde etkilemez.

Müslüman din uluları bu İslâmi merhamet anlayışını çok iyi kavramışlardır. Bu konudaki sözleri gerçekten hayranlık uyandırıcıdır.

Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz: İslâm merhametin kaynağıdır ve teori ve pratikte onu en yetkin şekilde temsil etmektedir.